کانادا و هالند، بهحیث رییسان مشترک ائتلاف جهانی آزادی رسانهها اعلام کردهاند که عضویت افغانستان در این ائتلاف لغو شدهاست.
پس از حاکمیت طالبان بر افغانستان، اینگروه محدودیتهای فراوانی بر خبرنگاران و رسانهها اِعمال کردهاند که این اقدامها آزادی، امنیت و مصونیت خبرنگاران و کارمندان رسانهها را بهخطر انداختهاست.
حالا ائتلاف جهانی آزادی رسانهها روز جمعه ۲۷ عقرب، با نشر آگهینامهای گفتهاست که پس از این وضعیت آزادی رسانهها در افغانستان، با تعهد جهانی مطابقت ندارد و وضع محدودیتها بر رسانهها و خبرنگاران افغانستان، به یک نگرانی جدی تبدیل شدهاست.
در آگهینامهی این ائتلاف آمدهاست: «همه کشورهای عضو ائتلاف آزادی رسانهها متعهد به احترام و پابندی به تعهد جهانی هستند و در صورت عدم انجام این کار توسط اعضا، مسؤول پنداشته میشوند.»
رییسان مشترک ائتلاف آزادی رسانهها افزودهاند که این تصمیم در مشورت با تمام اعضا و در مطابقت با معیارهای این ائتلاف گرفته شدهاست.
افغانستان در ماه جنوری ۲۰۲۰، زمانی که حکومت پیشین افغانستان به رهبری محمد اشرف غنی به تعهد جهانی در مورد آزادی رسانهها متعهد شد و به عضویت ائتلاف جهانی آزادی رسانهها درآمد.
در همین حال، خبرنگاران میگویند که وضع محدودیتهای جدی طالبان بر رسانهها و خبرنگاران در افغانستان، با گذشت هر روز بیشتر میشود و خبرنگاران حق ندارند تا گزارشهای انتقادی و برخلاف میل طالبان نشر کنند.
طاهر سدید که ۱۷ سال تجربهی کار در رسانههای مختلف افغانستان را دارد، میگوید: «طالبان به خبرنگاران اجازه نمیدهند که خبر یا گزارش انتقادی تهیه و نشر کنند، طالبان پس از نشر یک گزارش انتقادی قصد بازداشت مرا داشتند که مجبور به ترک افغانستان شدم.»
احمد خالد امر خیل، یکی دیگر از خبرنگاران افغانستان نیز میگوید: «لغو عضویت افغانستان از ائتلاف جهانی آزادی رسانهها، زیان بزرگی برای رسانههای افغانستان است؛ چون این سازمان رسانههای افغانستان را در بخشهای گوناگون حمایت میکرد.»
با این حال، مسرور لطفی، مسؤول رسانهای اتحادیهی ملی خبرنگاران افغانستان میگوید که لغو عضویت افغانستان از سوی این ائتلاف، ضایعهی بزرگ به رسانههای افغانستان است.
او میافزاید: «نهادهای جهانی نباید افغانستان را عقب بزنند و اگر “امارت اسلامی” و نهادهای جهانی از رسانههای افغانستان حمایت نکنند، پیامدهای بد دیگری نیز متوجه رسانهها در کشور خواهد شد.»
ائتلاف آزادی رسانهها همچنان در آگهینامهی خود گفتهاست که به نظارت دقیق وضعیت آزادی رسانهها در افغانستان ادامه خواهد داد و بر تعهد اعضا به اصول مندرج در تعهد جهانی آزادی رسانهها تأکید میکند.
۲۴۵ رویداد علیه خبرنگاران و کارمندان رسانهها در یکسال
مرکز خبرنگاران افغانستان، نگرانی ائتلاف جهانی آزادی بیان در مورد وضعیت آزادی بیان در افغانستان را بجا میداند.
بر پایه گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان، حداقل ۲۴۵ رویداد علیه خبرنگاران و کارمندان رسانهها در جریان یک سال حاکمیت «امارت اسلامی» (۲۴ اسد ۱۴۰۰ تا ۲۴ اسد ۱۴۰۱ برابر با ۱۵ اگست ۲۰۲۱ تا ۱۵ اگست ۲۰۲۲) رخ داده است که شامل بازداشت، خشونت فیزیکی، تهدید و ارعاب، جراحت و حتی جان باختن کارمندان(دو تن) میشود.
بررسیهای مرکز خبرنگاران افغانستان نشان میدهد که دست کم ۱۳۰ مورد بازداشت موقت توام با خشونت و تهدید از یک تا چند ساعت و یا چند روز و چند ماه در یک سال حاکمیت امارت ثبت شده است.
از جمله خبرنگاران بازداشتی، خالد قادری، مجری سابق رادیو نوروز در هرات به دلیل نشر دیدگاه انتقادیاش در مورد «امارت اسلامی» در شبکه های اجتماعی از سوی محکمه هرات به یک سال زندان محکوم شده است و از ۲۶ حوت ۱۴۰۰ همچنان در زندان بسر میبرد.
بربنیاد آمارهای هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، در بیشتر از یکسال گذشته، بیش از ۲۰۰ مورد نقض حقوق بشری در برابر خبرنگاران ثبت شدهاست.