شماری از هنرمندانِ تئاتر در ولایت هرات به تلویزیون آمو میگویند که محدویتهای طالبان سبب شدهاست تا این هنرمندان از فعالیتهای هنری کنارهگیری کرده و دست به انجام کارهای شاق بزنند.
یکی از بازیگران تئاتر که بهدلیل تهدیدهای امنیتی نمیخواهد نامش در گزارش گرفته شود، میگوید که پس از رویکارآمدن طالبان، تمام فعالیتهای تئاتر در این ولایت متوقف شدهاست.
او در ادامه گفت که پیش از آمدن طالبان ۹ تن بهطور رسمی و ۴۵ تن بهگونهی افتخاری در تئاتر هرات فعالیت داشتند؛ اما تسلط طالبان و محدودیتهای وضع شده توسط این گروه باعث شد که شش از تن از سینماگران رسمی و ۴۵ تن از سینماگران افتخاری کنارهگیری کرده و شماری از آنها کشور را ترک کنند.
وی افزود: «طالبان برای تبلیغ شان چهار ماه پیش جشنوارهی فیلم کوتاه را برگزار کردند که نتیجهی برگزاری این جشنواره، شناسایی و سرکوب هنرمندان بود.»
رقیه حسنزاده که هشت سال در سینما فعالیت داشته و در بیشتر از ده سریال و فیلم نقشآفرینی کردهاست، میگوید که پس از رویکار آمدن طالبان و محدویتها بر خانمها، مجبور شدهاست تا به ایران مهاجر شود.
این هنرمند در ادامه گفت: «مسؤولیتِ خانواده بهدوش من بود، طالبان آمدند و شغلم را از دست دادم، مجبور شدم به ایران مهاجر شوم، در ایران در یک هوتل صفاکاری میکنم تا مصارف خانوادهام را برآورده کنم.»
کامران کاوش، سینماگر دیگری که ده سال کارمندِ رسمی تئاتر هرات بوده، میگوید که در سه فیلم طولانی، بیشاز ده فیلم کوتاه و سه سریال نقش بازی کردهاست.
آقای کاوش در ادامه گفت که فشار و محدویتهای طالبان سبب شدهاست تا او افغانستان را ترک کند و به ایران پناهنده شود. او اکنون در ایران دست به انجام کارهای شاق میزند.
محمد یعقوب شاه امینی، سینماگر دیگری که ۴۳ سال در بخش سینما کار کردهاست، میگوید که از یکسال بدینسو، فعالیتهای سینمایی کاهش یافته و اجازهی حضوربرای بانوان در پخش موسیقی و فعالیتهای سینمایی داده نمیشود.
او که حالا برای تأمین مصارف خانواده در یوتیوب چینل فعالیت دارد، میگوید: «۴۳ سال زحمت در سینما آخرش هیچ شد.»
سهیل ۱۸ ساله سینماگر دیگری است که از ۱۰ سالهگی وارد سینما شده و در ۱۵ فیلم طولانی و کوتاه و ۴۰ نمایش جشنوارهای نقش بازی کردهاست.
او میگوید: «پس از تحول، مجبور شدم پاکستان بروم. شش ماه در پاکستان در ساختمانها صفا کاری کردم. به ایران رفتم، اکنون در هرات هستم و برای تأمین مصارف خود مجبورم کار شاق کنم.»
تئاتر در هرات، برای نخستین بار در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در زمان شاه امانالله از سوی صلاحالدین سلجوقی رئیس معارف آن زمان و عبدالواحد بهره معاون ریاست معارف پایهگذاری شد که پیام معارف را داشت؛ چون در آن زمان باشندگان هرات، علاقهی فرستادن فرزندان شان را به مکتب نداشتند.
در ثور ۱۳۰۱ عبدالواحد بهره، نخستین نمایشنامهی تعلیمی را در هرات بهروی صحنه بُرد و این نمایش سبب شد تا ۱۵هزار تن جذب مکتب شوند.
ساختمان تئاتر هرات در اواخر ۱۳۹۴ از سوی شهرداری هرات بهمنظور گسترش شهر تخریب شد که به گفتهی سینماگران تاهنوز تئاتر ساختمان ندارد و در دورهی جمهوریت هم بهصورت سیار، برنامههای تئاتر در روستاها و شهر هرات برگزار میشد.
سینماگران هرات آن زمان، این اقدام جمهوریت را تکرار عمل طالبان در دورهی نخست تسلط شان به افغانستان در برابر ساختمان سینمای هرات دانستند.
سینمای هرات در سال ۱۳۷۵ از سوی طالبان تخریب و بهجای سینما، مسجدی را اعمار کردند که تا امروز هراتیان از نشستن در چوکی سینما محروم استند.