رانندگانی که روزانه مردم را در شهر کابل حملونقل میکنند، از افزایش بهای تیل و نوَسان قیمت آن شکایت دارند و میگویند که مجبور شدهاند، موترهای شان را متوقف کنند.
در همین حال، باشندگان کابل میگویند که پس از افزایش بهای تیل و بیشتر شدن کرایهی موترهای لینی، آنان ناگزیر شدهاند که بسیاری از نقاط شهر را پیاده یا با بایسیکل بروند .
در حال حاضر، یک لیتر پترول در پایتخت ۷۹ افغانی و یک لیتر تیل دیزل تا ۱۲۷ افغانی بهفروش میرسد .
فرید، کارمند یکی از تانکهای تیل در شهر کابل است. او میگوید که در هفتههای پسین، درآمد شان کاهش یافتهاست.
او علت کاهش درآمد را مشکلات اقتصادی مردم و بیکاری آنها دانسته و میگوید: «بسیاری از مردم، موترهای خود را در گاراژ متوقف کردهاند و بههمین دلیل ما هم بازار را از دست دادهایم.»
از سوی دیگر، افزایش بهای تیل سبب گران شدن کرایهی موترهای لینی در شهر شدهاست و رانندگان در پایتخت، از نبود مسافر درونشهری گلایه دارند.
آنها میگویند در آستانهی زمستان درحالی که بهای موادغذایی و سوختی درحال افزایش است، بهسختی تنها خرج خرید نان شان را پیدا میکنند.
ریشم در رانندگی سفید شدهاست
فضل، ۲۵ سال است که رفیقِ خیابانهای کابل است و میگوید که «ریشم در این زمینه (رانندگی) سفید شدهاست.» او در طول این سالها رانندگی کرده و مردم را بهنقاط گوناگون شهر بردهاست.
این رانندهی کهنسال میگوید: «اقتصاد مردم ضعیف است و از سویی بهای تیل هر روز افزایش پیدا میکند. این باعث شده که بر روی کار ما تأثیر منفی بگذارد. در گذشته قیمت مواد نفتی خیلی کم بود؛ اما حالا بسیار افزایش یافته و هماکنون موترم تیل خلاص کرده و از صبح تا اکنون ۱۰ افغانی کار کردهام.»
یاسین، یکی دیگر از رانندگان نیز میگوید: «بهاي تيل خيلي بالا رفتهاست، كار و بار هم نيست، ما نميتوانم در طول روز ۱۰۰ افغاني هم كار كنيم؛ چون تنها مشكل تيل نيست. مبلایل و دیگر خدمات موتر هم افزایش یافتهاست. قبلن ما با ۱۲۰۰ افغانی يك مبلايل را تبديل میكردیم؛ اما حالا به ۲ هزار و ۳۰۰ افغانی رسیدهاست. وقتي موتر ما عوارض میكند، مجبور میشویم كه از جيب خود پرداخت کنیم.»
وضعیت پیش آمده سبب شدهاست که مردم از بایسکل بیشتر استفاده کنند. حالا روزانه هزاران بایسکل در شهر کابل، افراد را به نقاط مختلف این شهر میرساند.
جاوید حیدری، دانشجو است. او در این باره میگوید: «با افزایش بهای تیل، کرایهی موترها هم افزایش یافته و من بیشتر اوقات پیاده میروم. مردم توان پرداخت کرایه را ندارند و مجبور هستند از بایسکل استفاده کنند.»
براساس اطلاعات موجود، توقف تانکرهای انتقال تیل در گذرگاههای کشور از سوی طالبان و وارد شدن تیل بیکیفیت از کشورهای همسایه، سبب کاهش واردات تیل و در نتیجه افزایش بهای آن در بازار شدهاست .
خواستیم در این مورد نظر اتاق تجارت طالبان را داشته باشیم؛ اما با تماسهای مکرر مؤفق نشدیم .
بربنیاد معلومات وزارت معادن و پترولیم در افغانستان، بیش از چهار حوزهی نفتی وجود دارد و هم اکنون از حوزهی نفتی آمو تیل استخراج میشود. بهباور اتاق تجارت و سرمایهگذاری، این مقدار تیل نیاز مردم را برطرف نمیکند و بازرگانان از روسیه، ایران و آسیای میانه تیل و گاز را وارد افغانستان میکنند .