پروژه‌ی جاده‌ی یکاولنگ – دره صوف پنج سال پیش از سوی اشرف غنی رئیس جمهوری پیشین در بامیان گشایش یافت. اما تاکنون کار ساخت آن به پایان نرسیده است.
این جاده قرار است ولایت بامیان را از طریق ولایت سمنگان به شمال افغانستان وصل کند و بخشی از دهلیز شمال به جنوب افغانستان است.
مقام‌های حکومت پیشین گفته بودند که با تکمیل این پروژه مردم بامیان و مناطق مرکزی کشور از “زندان جغرافیایی” نجات خواهند یافت.
در ۱۹ جدی ۱۳۹۵ محمود بلیغ وزیر فواید عامه‌ی حکومت پیشین به نمایندگی از دولت افغانستان قرارداد این پروژه را با یک شرکت چینی در ارگ ریاست جمهوری امضا کرد.
قرار بود که شرکت جاده سازی چینی (CRBC) این جاده را به هزینه‌ی ۲۰۴ اعشاریه ۹میلیون دالر در مدت سه‌ونیم سال تکمیل کند. این پروژه از برنامه‌هایی بود که بانک توسعهی آسیایی در افغانستان آن را تمویل می‌کرد.
اما حالا با گذشت سال‌ها از آغازِ کار این پروژه، پرسشی پیش می‌آید که آیا این دهلیز شمال – جنوب کشور تکمیل خواهد شد یا نه؟
باقر معرفت، رئیس دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه بامیان با ابراز نگرانی از توقف کار جاده‌ی یکاولنگ – دره صوف می‌گوید: «ناتمام ماندن این پروژه می‌تواند قسمت ساخته شده‌ی آن را نیز با خطر تخریب روبه‌رو کند.»
به گفته‌ی معرفت، مردم توقع داشتند که این پروژه به‌سر برسد و سهولت‌هایی که انتظار می‌رفت را به وجود بیاورد.
او در مورد اهمیت این پروژه می‌گوید که جاده‌ی یکاولنگ – دره صوف می‌تواند بدیلی برای مسیر سالنگ باشد؛ مسیری که به قول او، همه ساله «چار مشکلات» است.
کار اعمار چند بخش دیگر این مسیر مشمول ۱۳۵ کیلومتر از مزار شریف تا دره صوف، ۴۳ کیلومتر از بامیان تا یکاولنگ و ۱۹۴ کیلومتر از قندهار تا چوره تا سال ۱۴۰۰ هجری – خورشیدی تکمیل شده بود؛ اما کار ۱۸۳ کیلومتر جاده‌ی یکاولنگ – دره صوف در زمان تعیین شده تکمیل نشد.
باقر معرفت، استاد دانشگاه بامیان نیز در این باره می‌افزاید که دولت‌های افغانستان به پروژه‌ها نگاه قومی داشته‌اند و در واقع دولت‌ها «مصرف محلی را در نظر نگرفته‌اند و مستفید شدگان را دیده‌اند.»
با این حال، صبور سیغانی، سخن‌گوی والی طالبان در بامیان می‌گوید که اداره‌ی محلی در این ولایت متعهد است که پروژه‌های ناتمام را تکمیل کند و پس از آزاد سازی پول‌های منجمد شده‌ی افغانستان، کار این پروژه‌ها آغاز خواهد شد؛ پولی که کارشناسان اقتصادی باورمنداند که پشتیبان ارزی افغانستان است.
به گفته‌ی آقای معرفت، اگر این پول آزاد هم شود، برای هزینه‌ی برنامه‌های توسعه‌ای نیست؛ بلکه این پول در کنار مسایل سیاسی در حفظ ارزش پول کشور نقش دارد.
او تاکید می‌ورزد: «بانک مرکزی از این پول برای تنظیم حالت‌های تورم و رکود کار می‌گیرد و مصرف آن برای برنامه‌های عادی، استقلال بانک مرکزی را زیر پرسش می‌برد.»
ابراز امیدواری مسئولان طالبان از آغاز به‌کار دوباره این پروژه
ملا عبدالخالق حق‌مل، رئیس فواید عامه‌ی طالبان در بامیان که مسؤولیت حفظ و مراقبت از جاده‌ها را دارد، می‌گوید که اعمار جاده‌ی یکاولنگ – دره صوف ۶۴ درصد پیش‌رفت داشته‌است؛ اما بنا به توقف فعالیت بانک توسعهی آسیایی، این پروژه نیز متوقف شده‌است.
حق‌مل علاوه می‌کند: «در حال حاضر صدها ماشین شرکت چینی در ساحه موجود است و امیدواریم که کار را در آینده آغاز کنند.»
یکی دیگر از نگرانی‌ها این است که تا آغاز دوباره‌ی کار جاده‌ی یکاولنگ – دره صوف، این جاده با رفت‌وآمد موترهای سنگین‌بار آسیب ببیند.
رئیس فواید عامه‌ی طالبان می‌گوید که آن‌ها تنها به موترهایی با وزن ۴۲ تُن اجازه‌ی رفت‌وآمد می‌دهند.
به گفته‌ی وی، بار این موترها سنجش و با متخلفان «برخورد» می‌شود.
او می‌گوید: «به موترها ابتدا هشدار می‌دهیم. در صورت تکرار تخلف، موتر برای یک هفته متوقف و راننده‌اش در نهایت به نهادهای امنیتی معرفی می‌شود.»
حق‌مل افزود که به زودی قرار است دو ترازو برای نظارت از میزان بار موترها در دروازه‌ی عمومی بامیان و جاده‌ی یکاولنگ – دره صوف فعال شود.
از دهلیز شمال به جنوب چه می‌دانیم؟
دهلیز شمال – جنوب با ۹۰۹ کیلومتر درازی از ولایت‌های بلخ، سمنگان، بامیان، دای‌کندی و ارزگان عبور کرده و تا ولایت قندهار ادامه دارد.
دهلیز شمال – جنوب، آسیای جنوبی را به آسیای مرکزی متصل ساخته و زمینه‌ی ترانزیت و توسعه بازرگانی را فراهم خواهد ساخت.
در حال حاضر آسیای مرکزی از طریق بندر تورخم با آسیای جنوبی وصل می‌باشد که شاهراه سالنگ و ماهی‌پر برای عبور و مرور موترهای باربری دشوارگذر است. با ساخت دهلیز شمال – جنوب، این جاده، جای‌گزین مسیرهای دشوارگذر (سالنگ و ماهی‌پر) خواهد شد.
