تلویزیون یکی از رسانههای جمعی است که بین مردم علاقهمندان زیادی دارد. پس از سقوط طالبان و روی کار آمدن نظام جدید سیاسی در افغانستان، کشور گواه شکوفایی رسانههای دیداری و شنیداری بود که تلویزیونهای خصوصی نقش مهمی در این راستا بازی کردند.
در جریان سالهای جمهوریت، تلویزیونهای خصوصی افغانستان سیرِ صعودی در بخشهای گوناگون داشتند؛ موردی که با استقبال مردم روبهرو شد؛ اما پس از رویکار آمدن دوبارهی ادارهی طالبان، تلویزیونها مخاطبان خود را از دست دادهاست.
شماری از باشندگان شهر کابل در این باره میگویند که بعد از بازگشت طالبان بهقدرت در افغانستان، آنان علاقهی چندانی به دیدن تلویزیون ندارند. چالشهای اقتصادی، نبود برنامههای تفریحی، موسیقی، فلم و سریال سبب کم شدن مخاطبان تلویزیون در افغانستان شدهاست .
یلدا جهانگیر که در کابل زندگی میکند، میگوید: «نبود برنامههای تفریحی، اجتماعی و سانسور سریالها از سوی ادارهی طالبان، دلیل بیعلاقهگی مردم به تماشای تلویزیون شدهاست. مردم حالا به شبکههای دیجیتالی و خارجی روی آوردهاند و تلویزیونهای داخلی، مخاطبان خود را از دست دادهاست.»
یما صفدری، یکی از فروشندگان تلویزیون در شهر کابل میگوید که فروش تلویزیون قبلن بسیار خوب بودهاست؛ اما متأسفانه حالا فروش آن کاهش چشمگیری یافتهاست.
یما دربارهی عامل این کاهش در فروش تلویزیون گفت: «مردم بهسبب چالشهای اقتصادی مجبور هستند که اجناس خانهی خود را بفروشند و برای اعضای فامیل شان غذا تهیه کنند. بسیاری از مردم نمیتوانند در شرایط فعلی تلویزیون بخرند.»
حاجی ایمل یکی دیگر از فروشندگان تلویزیون در کابل است. او چالشهای اقتصادی و افزایش ناداری را سبب کاهش در فروش تلویزیونها میداند. وی میگوید: «تلویزیونها از کشور چین و هندوستان وارد میشود. قبلن مصارف گمرگات کم بود و حالا قیمتها و مصارف مالیهدهی بلند رفتهاست و عایدات خوبی نداریم.»
تغییر در محتوای برنامههای تلویزیونی و افزایش کم علاقهگی مخاطبان
کارشناسان حوزهی ارتباطات باورمند اند که هرچند چالشهای اقتصادی به مردم اجازه نمیدهد که کالاهای لوکس مثل تلویزیون را خریداری کنند؛ اما از طرف دیگر در کنار محدودیتهایی که طالبان برای تلویزیونها وضع کردهاند، جذابیتهای فضای مجازی و انترنت باعث شدهاست که خانوادهها -بهویژه جوانان- علاقهای به تماشای برنامههای تلویزیونی نداشته باشند.
فروشندگان تلویزیون در ولایتهای جلالآباد و هرات نیز میگویند که پس از سقوط دولت در کُل، کاروبار همه خراب شده و بلند رفتن بهای دالر در برابر افغانی، حسابها را مختل کردهاست .
آنان معتقد اند که چالشهای اقتصادی و نبود پول کافی سبب کمرنگ شدن کار آنان شدهاست. از سوی دیگر بسته شدن بسیاری از رسانهها و تغییر برنامههای آنها باعث کم علاقهگی مردم شدهاست.
این درحالی است که در گذشته خرید، فروش و تماشای تلویزیون جذابیتهای بیشتری داشت؛ اما با آمدن طالبان و افزایش مشکلات اقتصادی، مردم علاقهای به تماشای تلویزیون ندارند.
پس از سقوط نظام جمهوریت و آمدن دوبارهی طالبان در قدرت، آزادیهای فردی بهگونهی کمپیشینه محدود شد. زنان و دختران اجازهی رفتن به کار و مکتب را نیافتند. از سوی دیگر اِعمال سانسور از سوی طالبان، فضای رسانهها را محدود ساخت. پخش برنامههای تفریحی، موسیقی، فلم و سریالهای خارجی در کشور به دستور طالبان متوقف شد. وزارت امر به معروف طالبان، مُجریان و گویندگان زن در تلویزیونها را مجبور به استفاد از ماسک کرد و این همه سبب شد تا در کنار کم علاقهگی مردم به تماشای برنامههای تلویزیونهای داخلی، بازار خرید و فروش تلویزیون هم با رکود مواجه شود.