سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در بیانیهی پایانی این نشست سه روزه که به میزبانی ازبیکستان برگزار شده بود، تاکید کردند تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان با نمایندگانی از تمام گروههای قومی، مذهبی و سیاسی جامعهی افغانستان مهم است.
سران این کشورهای در پایان نشست سه روزهی خود در سمرقند با انتشار بیانیهی مشترک بر ضرورت حل سیاسی و دیپلماتیک مسئلهی افغانستان تأکید کردند.
کشورهای عضو سازمان همکاریهای شانگهای بر این باورند که یکی از مهمترین عوامل حفظ و تقویت امنیت و ثبات در منطقه، سازمان همکاری شانگهای برای حل سریع اوضاع در افغانستان است و اعضای این سازمان از افغانستان به مثابهی یک کشور مستقل، بیطرف، متحد، دموکراتیک، صلحآمیز، عاری از هراسافگنی، جنگ و مواد مخدر پشتیبانی میکنند.
افزون بر مورد بالا، در بخش چهل و هفتم بیانیهی مشترک سران اعضای سازمان همکاری شانگهای آمده است: «کشورهای عضو با تأکید بر ارزش مهماننوازی طولانی مدت و کمک مؤثر کشورهای منطقه و همسایه به پناهندگان افغانستان، مشارکت فعال جامعه بینالمللی را در تسهیل بازگشت آبرومندانه، ایمن و پایدار آنها به میهن خود ضروری میدانند. کشورهای عضو با توجه به وضعیت در حال تحول بشردوستانه در افغانستان، از تلاشهای مستمر برای کمک به مردم افغانستان حمایت میکنند.»
کشورهای سازمان همکاری شانگهای در بیانیهی خود بر اهمیت تشکیل یک دولت جامع در افغانستان که در برگیرندهی تمامی گروههای قومی، دینی و سیاسی باشد، تأکید کردند.
رییس جمهوری ایران نیز در سخنرانی خود در این سازمان، خواستار ایجاد یک حکومت همهشمول در افغانستان شد.
سید ابراهیم رئیسی، رییس جمهوری ایران در این باره گفت: «جمهوری اسلامی ایران باور دارد که صلح پایدار در افغانستان، راهحلی جز تشکیل دولتی فراگیر که برآیند گفتوگوهای اصیل بینالافغانی و با مشارکت تمامی گروهها، اقوام و مذاهب باشد، ندارد.»
در همین حال، برخی از تحلیلگران بر این باورند که بسیاری از کشورهای اعضای سازمان همکاریهای شانگهای از مختل شدن امنیت شان از جانب افغانستان نگران استند.
سید مسعود، تحلیلگر مسایل اقتصادی در این باره گفت: «تشویش اعضای شانگهای از طریق دهلیز افغانستان مسایل امنیتی است. آنها فکر میکنند که کشورهای دیگر از دهلیز افغانستان امنیت اعضای سازمان همکاری شانگهای را مختل میکنند.»
پیش از این، رییس جمهوری ازبیکستان و رئیس دورهای سازمان همکاریهای شانگهای گفته بود که تشدید تحریمها و انزوای بیشتر مقامهای کنونی افغانستان (طالبان)، سبب افزایش افراطگرایی خواهد شد.
افغانستان عضویت ناظر سازمان همکاری شانگهای را دارد؛ اما این بار طالبان به این نشست دعوت نشده بودند.
بیستودومین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای سه روز به میزبانی ازبیکستان برگزار شده بود.