تغییرات اقلیمی و اثرهای آن مثل گرمایش زمین، دشواری‌های بسیاری برای کشورهای گوناگون جهان ایجاد کرده‌است. از سوی دیگر برداشت بی‌رویه‌ی آب از منابع زیر زمین، سبب کاهش ذخایر آبی شده و فرسایش خاک را به همراه دارد.
بربنیاد پژوهش‌های انجام شده تا سال ۲۰۲۵ دست‌کم در جریان یک‌سال گرمای زمین ۴۰ درصد افزایش خواهد یافت که این تغییرات بر خیلی از کشورها تاثیر داشته است.
کشورهای مختلف برای مقابله با این تاثیرات از قبل آستین بر زده‌اند؛ اما برخی از کشورها مثل افغانستان نه‌تنها تلاشی برای مبارزه با اثرهای تغییرات اقلیمی بر زندگی شهروندان خود انجام نداده‌اند که از اثرات آن آسیب زیادی دیده‌اند.
اگر در وضعیت آب و هوای کشور در ماه‌های پسین نگاهی بیندازیم، متوجه تاثیرپذیری ولایت‌های گونه‌گون از تغییرات اقلیمی می‌شویم. در کنار جاری شدن سیلاب‌های ویران‌گر، خشک‌سالی‌های پسین و کمبود آب در مناطق مختلف افغانستان از نشانه‌های تاثیرپذیری کشور از تغییرات اقلیمی است.
پایین آمدن سطح آب‌های زیرزمینی در کشور مُعضلی است که مردم را با چالش‌های فراوان مواجه کرده‌است، و در حال حاضر -مشمول پایتخت کشور- مردم در بسیاری از ولایت‌ها برای تامین آب نوشیدنی اقدام به خرید آب معدنی می‌کنند؛ درحالی‌که وضعیت اقتصادی مردم به‌گونه‌ای نیست که آن‌ها بتوانند همیشه این کار را انجام بدهند.
مشکلات مردم در تامین آب آشامیدنی بهداشتی
به باور برخی از آگاهان محیط زیست، اگر توجه و اقدام‌های لازم در این زمینه انجام نشود، به‌زودی در افغانستان مردم برای تامین آب آشامیدنی دچار بحران جدی خواهند شد.
این روزها در نقاط گوناگون پایتخت روزانه موترهای سیار فروش آب معدنی دیده می‌شود؛ اما شهروندان می‌گویند که در این وضعیت توانایی خرید آب معدنی را ندارند.
خیرالدین یک‌تن از باشندگان ساحه‌ی قلعه‌ی زمان‌خان شهر کابل در این باره می‌گوید: «مردم محل بهخاطر دسترسی نداشتن به آب صحی با مشکلات زیادی مواجه هستند و توانایی خرید آن را ندارند.»
او در ادامه گفت که یک بُشکه‌ی خُرد آب را به قیمت ۵۰ افغانی به نام “آب معدنی” خریداری می‌کنیم؛ اما آن‌هم شور است.
احمدشاه نجرابی که وکیل گذر در ناحیه‌ی شانزدهم شهر کابل است نیز در این باره می‌گوید:” در محلی که ما زندگی می‌کنیم، نزدیک ۱۱ هزار باشنده دارد. یک نل از سوی یکی از شرکت‌های خصوصی آب‌رسانی دوانده شده که هر متر مکعب آب را به ارزش ۱۰۰ افغانی به فروش می‌رساند.”
نجرابی افزود: «آبی که ما خریداری می‌کنیم از لحاظ صحی بودن مطمین نیست با آن هم مردم مجبور هستند تا (برای رفع نیاز شان) آن را خریداری کنند؛ زیرا آب آشامیدنی صحی موجود نیست و این مکلفیت دولت است تا آب صحی را به مردم عرضه کند.»
در برخی نقاط شهر کابل که پمپ‌های سیار از پیش نصب شده، به دلیل خشک‌سالی‌های اخیر و حَفر چاه‌های عمیق مردم ساکن در این مناطق با کمبود آب روبه‌رو شده‌اند؛ از این‌رو این چاه‌ها نمی‌تواند نیازهای مردم را در بخش تامین آب برطرف کند.
احمد یک‌تن از باشندگان شهرکابل نیز می‌گوید: «خشک‌سالی در این اواخر تاثیرات مستقیمی بر روی سطح آب در زیرزمین گذاشته است؛ از این‌رو آب در زیر زمین کم شده و دسترسی به آن مشکل است.»
انجنیر محمد صبورزی آمر آب‌رسانی زون پنج کابل می‌گوید: «بی‌توجهی حکومت پیشین و حفر چاه‌های عمیق تا ۲۰۰ متر، حفر چاه‌های سپتیک به صورت غیرمعیاری و نبود برنامه‌ی منظم باعث کم‌آبی در کشور شده‌است.»
مصرف بی‌رویه‌ی آب؛ چالشی بزرگ در کشور
در همین حال روح‌الله امین کارشناس محیط زیست با بیان این‌که سالانه سطح آب زیرزمینی به‌ویژه در شهر کابل یک تا یک اعشاریه پنج متر حفر یا نشست می‌کند، گفت: «این بحران متوجه مردم است و باید از مصرف بی‌رویه‌ی آب که یک چالش بزرگ است، جلوگیری شود.»
او ادامه داد: «تغییر اقلیم یکی از عواملی است که بالای آب سطحی و زیر زمینی تاثیر دارد و بلند رفتن درجه‌ی حرارت، کاهش بارندگی، بارندگی بی‌موقع و عدم نفوذ آب در خاک از جمله پیامدهایی است که بالای آب‌های زیر زمینی اثر گذاشته‌است »
این کارشناس محیط زیست تاکید کرد: “در عرصه‌ی مهار و کنترل آب‌های سطحی و زیرزمینی، پروژه‌های سازگاری، مدیریت اقلیم ، استفاده‌ی پایدار از منابع آب، آگاهی عامه، تهیه‌ی پالیسی‌های کوتاه مدت و دراز مدت و تقویه و هماهنگی بین اداره‌ی سکتوری می‌تواند در زمینه‌ی جلوگیری از کاهش آب‌های زیر زمینی مفید واقع شود.”
افغانستان درحالی در هفته‌های گذشته شاهد زلزله و سیلاب‌های ویران‌گر بوده‌است که هم در دوره‌ی جمهوریت و هم در دوره‌ی طالبان هیچ برنامه‌ای برای کاهش اثرهای تغییرات اقلیمی بر زندگی مردم وجود نداشته‌است. از سوی دیگر سیستم آب‌رسانی شهری به‌گونه‌ی متمرکز حتا در کابل هم وجود ندارد و در واقع چالش‌های امنیتی سبب بی‌توجهی به بهداشت عمومی و موضوع مهمی مثل تامین آب نوشیدنی در کشور شده‌است.
