روز زن

روز جهانی زن در افغانستان: محرومیت‌ها و چالش‌های زنان زیر حاکمیت طالبان

زنان معترض در اعتراضی در کابل. عکس از آرشیف.

همزمان با آن که روز جهانی زن در سطح جهانی با شعار «حقوق برابر و توانمندسازی برای همه زنان و دختران» گرامی داشته می‌شود، در افغانستان این روز با واقعیتی تلخ روبه‌رو است.

ملل متحد امسال شعار «حقوق برابر و توانمندسازی برای همه زنان و دختران» را برای این روز تعیین کرده است، شعاری که در افغانستان زیر حاکمیت طالبان از واقعیت به دور است.

زنان و دختران در افغانستان می‌گویند که نه تنها از این حقوق محروم اند، بلکه از ابتدایی‌ترین حقوق خود در زمینه آموزش، تحصیل، رفت‌وآمد و اشتغال نیز محروم مانده‌اند.

برخی از زنان سرپرست خانواده می‌گویند که بهای سنگینی را به خاطر سیاست‌های طالبان می‌پردازند و از زمانی که طالبان کار را برای زنان منع کرده‌اند، با بیکاری و فقر دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

نسترن، باشنده بادغیس می‌گوید: «پدرم چهار سال است فوت شده سه خواهر کوچک دارم و مادرم هم مریض است و کار کرده نمی‌تواند. در یک تولیدی لباس کار می‌کردم تولیدی را بستند. فعلا راه خود را گم کردم که مصارف خانواده را از کجا کنم، پول تداوی مادرم را از کجا کنم، هرجای هم پشت کار می‌روم به تولیدی‌های لباس یا دیگر جای می‌گویند بودجه نیست کسی نیست حمایت کند. ما نمی‌توانیم کارمند زیاد استخدام کنیم بیکار به خانه هستم.»

اما ذبیح‌الله، سخنگوی طالبان به تلویزیون ملی زیر اداره طالبان گفته است که زنان و دختران از رهگذر «جسمی و روانی در مصونیت زندگی می‌کنند» و کسی نمی تواند حقوق آنان را ضایع کند.

سخنگوی طالبان گفت: «زنان افغان از لحاظ جسمی و روانی در مصونیت زندگی می‌کنند و تمام حقوق شرعی آنان تامین شده است.»

مریم مادر پنج فرزند، سرپرست خانواده و نمونه هزاران زنی است که اقتصاد ضعیف و مشکلات، زندگی را برایش تلخ کرده است.

او در ۹ سالگی به اجبار به ازدواج یک پیرمرد درآمد، از بازی‌های کودکانه و شادی‌های نوجوانی بی‌بهره بود و ناگزیر شد در کنار مردی که سال‌ها از او بزرگتر بود زندگی کند.

مریم، باشنده هرات می‌گوید: «۹ ساله بودم من را پدرم عروس کرد بدون اینکه بپرسد راضی هستم یا نه! بعد از این‌که من را عروس کردند، بردند ایران. شوهرم کلان سن بود. بیست سال در رفت و امد به ایران و افغانستان بودم. شوهرم کار کرده نمیتوانست در خانه‌ها پاک کاری می‌کردم. حالا سرپرست خودم هستم، شوهرم هفت سال می‌شود وفات کرده است. حالا سرپرست خانواده هستم و خیلی از وقتی از ایران آمدم زندگی من تلخ است، چون پسرانم در ایران کار می‌کردند، حالا ما را به افغانستان رد مرز کرده اند.»

برخی از شهروندان کشور می‌گویند که با وجود واکنش‌های جهانی، طالبان محدودیت‌ها در برابر زنان افغانستان را همچنان ادامه می‌دهند و قانون امر بالمعروف زندگی را بر زنان بسیار سخت ساخته است.

شمار از زنان در روز جهانی زن، خواستار فشارهای جهان برای عقب‌نشینی طالبان از سیاست‌های زن‌ستیزانه‌شان شده اند.

«روز زن» نخستین بار از سوی حزب سوسیالیست امریکا در ۲۸ فبروری ۱۹۰۹ در نیویارک برگزار شد. این رویداد الهام‌بخش نمایندگان آلمانی در سال ۱۹۱۰ شد تا پیشنهاد تخصیص «روز ویژه زنان» را مطرح کنند.

این روز که نخست به‌عنوان رویداد سیاسی سوسیالیستی در امریکا، آلمان و اروپای شرقی آغاز شد، پس از مدتی در فرهنگ بسیاری از کشورها گنجانیده شد و اکنون برای بزرگداشت دست‌آوردهای زنان در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود.