افغانستان فرهنگ و هنر

کتیبه‌نویسان هرات در تلاش برای حفظ هنری رو به زوال

شماری از کتیبه‌نویسان هرات می‌گویند که بخش بزرگی از آثار ارزشمند کتیبه‌نویسی در چندین دهه جنگ در افغانستان تخریب یا نابود شده است.

کتیبه‌نویسان، با نوشتن بر سطوح بادوام، تلاش می‌کنند آثارشان را برای نسل‌های آینده حفظ کنند، اما جنگ و درگیری‌های چند دهه اخیر حتی از این سطوح عبور کرده و بسیاری از این آثار را از بین برده است.

یکی از این کتیبه‌نویسان احمد صبری است که چندین جلد قرآن کریم را با دست نوشته است.

او می‌گوید: «کتیبه‌نویسی در شهر هرات که آثار تاریخی زیادی دارد، به‌شدت آسیب دیده است. از جنگ‌های داخلی تا دوران استعمار انگلستان، بسیاری از آثار ما نابود شده‌اند و تنها بخش‌هایی از آن‌ها باقی مانده است. از مهم‌ترین آثار ارزشمند از نظر خطاطی، مسجد جامع هرات و آرامگاه خواجه عبدالله انصاری هستند.»

احمد صبری چندین جلد قرآن کریم را با دست نوشته است.

کتیبه‌های مسجد جامع هرات و آرامگاه خواجه عبدالله انصاری از برجسته‌ترین نمونه‌های خطاطی و کتیبه‌نویسی در افغانستان به شمار می‌روند. با این حال، کتیبه‌نویسان مانند بسیاری از هنرمندان دیگر کشور، به حاشیه رانده شده‌اند و با چالش‌های اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

رقیب‌الله رضوانی، سرپرست طالبان در آمریت آبدات تاریخی هرات، می‌گوید: «در بخش آبدات تاریخی، دو بست برای کتیبه‌نویسان داریم و دو نفر در این پُست‌ها کار می‌کنند. اگر خطوط مسجد جامع آسیب ببیند یا در خطر فرسایش باشد، همین استادان مسئول ترمیم آن هستند.»

یک کتیبه‌نویس در هرات می‌گوید: «کتیبه‌نویسی در شهر هرات که آثار تاریخی زیادی دارد، به‌شدت آسیب دیده است.

آثار کتیبه‌نویسی در هرات شامل سبک‌های مختلف خوشنویسی، از نستعلیق تا کوفی، است.

جلیل احمد توانا، رئیس انجمن خوشنویسان و خطاطان هرات، می‌گوید:

«ما آبدات تاریخی زیادی داریم که با انواع خطوط اسلامی مانند ثلث و کوفی تزیین شده‌اند. بیشتر کتیبه‌ها به خط عربی و ثلث نوشته شده‌اند.»

با وجود این چالش‌ها، کتیبه‌نویسان هرات همچنان با دستان هنرمندانه خود، فرهنگ و تاریخ را بر سنگ‌ها حک می‌کنند تا میراث گذشته برای آیندگان باقی بماند.