افغانستان

ملا عبدالقیوم ذاکر کیست و چه اختلافاتی با سراج‌الدین حقانی دارد؟

نیروهای جبهه مقاومت در پنجشیر. عکس از آرشیف.

در حالی‌که طالبان جنگ در پنجشیر و اندراب را انکار می‌کنند؛ اما روز گذشته در فرمانی از سوی رهبر طالبان ملا عبدالقیوم ذاکر یکی از فرماندهان ارشد این گروه به‌حیث مسوول نظامی ولایت پنجشیر و اندراب‌های بغلان گماشته شد.

ملا عبدالقیوم ذاکر در سال ۱۹۷۳ میلادی در هلمند به دنیا آمد و از نزدیکان ملا محمد عمر رهبر پیشین طالبان است.

او در مدرسه‌ای در کویته‌ی پاکستان درس خوانده و از او به‌مثابه‌ی باتجربه‌ترین فرمانده جنگی طالبان یاد می‌شود.

آگاهان مسائل نظامی باورمند اند که گماشتن او به‌حیث مسوول نظامی ولایت پنجشیر و اندراب‌ها تأثیری برخطوط جنگ نخواهد داشت؛ بل‌که خشونت‌ها در برابر افراد ملکی در این مناطق را افزایش خواهد داد.

اسدالله ندیم آگاه مسائل نظامی به تلویزیون آمو می‌گوید: «طالبان از تمام توان خود برای جنگ پنجشیر استفاده کردند. حتا وزیر دفاع طالبان مسوولیت جنگ پنجشیر را به‌عهده گرفت که ناکام شد.»

ملا عبدالقیوم ذاکر پیش از ۲۰۰۱

ملا ذاکر در سال ۲۰۰۱ در مزار شریف توسط امریکایی‌ها بازداشت و به زندان گوانتانامو انتقال داده شد.

او در ۲۰۰۷ به زندان پل چرخی کابل منتقل شد و پس از یک‌سال از زندان رها شد.

این فرمانده طالبان از سال ۲۰۱۰ برای چهار سال مسوول نظامی طالبان بود و به‌دلیل مخالفت شدید با روند گفت‌وگوهای صلح و رهبران میانه‌روِ این گروه همچون اختر منصور از این سمت کنار رفت.

ملا ذاکر در سال ۲۰۱۶ پس از مرگ ملا عمر که اختلاف‌های شدیدی میان طالبان ایجاد شده بود، در نامه‌ای بیعت خود را با ملا منصور اعلام کرد و تا حدی توانست اختلافات میان طالبان را کاهش دهد.

او پس از آن‌که در وزارت دفاع حکومت سرپرست طالبان به‌حیث معاون ملا یعقوب گماشته شد، از رهبر طالبان خواست تا طرح‌ پیشنهادی صلح را با حکومت افغانستان، امریکا و دیگر کشورهای غربی بسازند.

از او به‌مثابه‌ی یکی‌ از تندروترین فرماندهان ‌گروه طالبان نام برده می‌شود.

ملاقیوم ذاکر پس از سقوط جمهوریت

در همین حال دو منبع محلی به تلویزیون آمو می‌گویند که قیوم ذاکر در دور نخست رژیم طالبان، فرمانده این گروه در شمال کشور بود.

آنان در ادامه تاکید می‌کنند که ملا عبدالقیوم ذاکر پس از آن‌که ملا یعقوب به‌حیث وزیر دفاع طالبان گماشته شد، او را به‌حیث معاون خود تعیین کرد که اختلافات شدیدی با سراج‌الدین حقانی دارد.

منابع آگاه که به دلایل مسائل امنیتی به تلویزیون آمو اجازه ندادند تا نام آن‌ها را در گزارش بیاوریم، می‌گویند که  پس از آن‌که طالبان قدرت را در افغانستان به دست گرفتند، ملا ذاکر و صلاح‌الدین ایوبی از  مشهورترین فرماندهان طالبان بودند که وارد ارگ شدند.

آنان در ادامه تاکید کردند: هنگامی که افراد شبکه‌ی حقانی پُست‌های کلیدی را در اداره‌ی طالبان تصاحب کردند، ملا ذاکر کم کم به حاشیه رفت و با بیش از هزار نیروی زیر امرش به زادگاهش ولایت هلمند بازگشت.

در ماه مارچ سال روان، ملا عبدالغنی برادر و ملا یعقوب وزیر دفاع طالبان به ولسوالی کجکی هلمند به دیدار ملا عبدالقیوم ذاکر رفته و تلاش کردند که او به کابل برگردد؛ اما وی این پیشنهاد را رد کرد.

پنجشیر و اندراب‌ها از جمله مناطق کشور است که پس از سقوط جمهوریت و ورود طالبان به کابل تا امروز شاهد درگیری و مقاومت در برابر گروه طالبان است. نیروهای جبهه مقاومت به رهبری احمد مسعود در دره پنجشیر نزدیک به یکسال است که برعلیه طالبان می‌جنگند.