در آستانه یک‌سالکی حاکمیت طالبان بر افغانستان، دیده‌بان حقوق بشر آن را «فاجعه‌بار» خوانده و گفته است طالبان از زمان تصرف افغانستان در یک سال پیش، چندین تعهد خود را برای احترام به حقوق بشر و حقوق زنان زیر پا گذاشته‌اند.
دیده‌بان حقوق بشر امروز پنج‌شنبه (۲۰ اسد ۱۴۰۱) با انتشار بیانیه‌ای گفته است که پس از تصرف کابل توسط طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱، مقامات طالبان محدودیت‌های شدیدی را بر حقوق زنان و دختران اعمال و رسانه‌ها و منتقدان و مخالفان خود را به صورت خودسرانه سرکوب، بازداشت، شکنجه و حتی اعدام کرده‌اند.
این سازمان در ادامه تاکید کرده است که نقض حقوق بشر توسط طالبان محکومیت گسترده‌ای را به همراه داشته و تلاش‌های بین‌المللی برای رسیدگی به وضعیت وخیم انسانی در افغانستان را به خطر انداخته است.
این سازمان در ادامه افزوده است که در دوره طالبان، اقتصاد افغانستان به دلیل قطع کمک‌های خارجی سقوط کرده و معاملات اقتصادی بین‌المللی محدود شده است که در نتیجه آن بیش از ۹۰ فی‌صد مردم افغانستان نزدیک به یکسال است که از ناامنی غذایی رنج می‌برند.
فرشته عباسی؛ پژوهشگر افغانستان در دیده‌بان حقوق بشر در این باره تاکید کرده است: «مردم افغانستان در کابوس حقوق بشری زندگی می‌کنند، قربانی ظلم طالبان و بی‌تفاوتی بین‌المللی. آینده افغانستان تاریک خواهد ماند؛ مگر اینکه دولت‌های خارجی فعالانه‌تر با مقامات طالبان درگیر شوند و در عین حال آن‌ها را به شدت در زمینه حقوق بشر تحت فشار قرار دهند.»
دیده‌بان حقوق بشر در ادامه با اشاره به اینکه طالبان از زمان به دست گرفتن قدرت، قوانینی را وضع کرده‌اند که به طور همه‌جانبه زنان و دختران را از اعمال اساسی‌ترین حقوق خود در بیان، حرکت و آموزش بازمی‌دارد و بر دیگر حقوق اولیه آن‌ها برای زندگی، معیشت، مراقبت‌های بهداشتی، غذا و آب تأثیر می‌گذارد.
به گفته این سازمان، طالبان زنان را از سفر یا رفتن به محل کار خود بدون همراهی مرد خانواده منع کرده‌اند که تقریبا برای همه خانواده‌ها در افغانستان الزامی غیرممکن است و آن‌ها را از بسیاری از مشاغل منع کرده و دختران را نیز از آموزش محروم کرده‌اند.
دیده‌بان حقوق بشر در ادامه بیانیه خود گفته که کارنامه وحشتناک حقوق بشری طالبان و عدم تمایل آن‌ها به تعامل معنادار با نهادهای مالی بین‌المللی باعث انزوای آن‌ها شده‌است: «دولت‌های خارجی باید محدودیت‌های بخش بانکی کشور را کاهش دهند تا فعالیت‌های اقتصادی مشروع و کمک‌های بشردوستانه را تسهیل کنند؛ اما طالبان همچنین باید موارد نقض حقوق را کاهش داده و مسئولین تخلفات را مورد بازخواست قرار دهند.»
فرشته عباسی در ادامه گفته است: «طالبان باید فورا تصمیم وحشتناک و زن‌ستیزانه خود مبنی بر ممنوعیت تحصیل دختران و زنان از تحصیل در لیسه را لغو کنند. این پیامی را می‌فرستد که طالبان مایل اند بر شدیدترین اقدامات خود تجدید نظر کنند.»
این سازمان در ادامه گفته است که بسیاری از دولت‌ها از جمله کل شورای امنیت سازمان ملل متحد و تقریبا همه اعضای G۷ و G۲۰ تصمیم طالبان برای محدود کردن تحصیل دختران را محکوم یا از آن انتقاد کرده‌اند. هیچ دولتی از موضع طالبان دفاع نکرده و یا در پی توجیه موضع طالبان نبوده است.
