تلویزیون آمو شش ترانه تازه نشرشده از سوی رسانههای زیر اداره طالبان را بررسی کرده است. این بررسی نشان میدهد که این شش ترانه با کارگیری از کمپوزهای آهنگهای افغانی و هندی تهیه شدهاند.
آمو این ترانهها را با یکی از استادان موسیقی افغانستان بررسی کرده است.
این درحالی است که طالبان با برگشت به قدرت در اسد ۱۴۰۰ هجری خورشیدی پخش سرود، موسیقی، سرود ملی و ترانههای میهنی را ممنوع کردند، و جای آنها را به «ترانه» و «ترانه های طالبانی» دادند.
چنانکه در اسد ۱۴۰۱ هجری خورشیدی، طالبان در ادامه دیگر حسابهای کاربری تلویزیون ملی زیر ادارهشان، حسابی ویژه با نام «ترنم» ویژه برای ترانههای خود ایجاد کردند.
طالبان هم در دوره نخست قدرتشان و هم حالا؛ جز این ترانهها هر سرود و موسیقی دیگری را حرام میدانند. به شمول سرود ملی و آهنگهای میهنی.
درحالیکه ترانه نیز در دنیای هنر و فرهنگ، به تلفیقی از شعر، ریتم، نوای هموزن، احساس و افکار هنری گفته میشود و بخشی از موسیقی است.
طالبان در دوره دوم قدرتشان، در ماه اسد ۱۴۰۱ هجری خورشیدی برای ترانههای طالبانی حساب کاربری تازه در اکس وابسته به تلویزیون ملی زیر اداره آنان با نام «ترنم» ایجاد کردهاند. درحالی که طالبان آواز را منع کردهاند اما رسانهای زبر نام «ترنم» و به معنای «آوار و نغمه» دارند.
این ترانهها را با یکی از استادان موسیقی افغانستان که نمیخواهد نامش در این گزارش گرفته شود بررسی کردهایم.
بر بنیاد یافتههای آمو، یکی از این ترانهها که به زبان پشتو و با نام «قربان له امارته» خوانده شده، کمپوز و ساختار آن در این آهنگ بانو نغمه ریشه دارد.
و در برخی بخشها بر گرفته از این سرود وحید قاسمی و این آهنگ میهنی مشهور کشور «ای زما وطنه».
ترانه دومی، که به زبان اوزبیکی اجرا شده، برگرفته از این آهنگ بانو بختزمینه است. با تغییری اندک.
این ترانه سومی هم؛ زیر نام « د آزادی شعر»،برگرفته از آهنگ مشهور و قدیمی «گل دانه دانه» است.
ترانه چهارمی؛ هم که برای ۲۴ اسد، سقوط دولت پیشین کشور خوانده شده، ساختار آن ریشه در این آهنگ عزیز غزنوی دارد.
با این حال، پنجمین ترانه هم، که با نام «سوله» پخش شده در این آهنگ وحید قاسمی، و این آهنگ هندی ریشه دارد.
و سرانجام آخرین ترانه که در این گزارش بررسی شده، بهنام «تل دی هیواد» از رهگذر کمپوز و ساختار، در «چندین آهنگ پشتو» بهویژه این آهنگ استاد ایوب ریشه دارد.
با این حال، اما چهگونهگی پرادزش طالبان به این شیوه از ترانهخوانی و نامگذاری آن بهترنم در فرهنگ مردم افغانستان جایگاهی دارد؟
هارون مجیدی روزنامهنگار و نویسنده گفت: «بحث ترنم و رایجسازی شیوه برای ترنم در میان مردم افغانستان و اعضای گروه طالبان هم ریشه در موسیقی پشاوری و خمیر شده در مدارس حقانیه پاکستان دارد. که در جریان آن از آواز خوش استفاده میکنند، برای بیان افکار تروریستی خود. این بحث ترنم هیچ جایگاهی در فرهنگ گذشته و امروز افغانستان ندارد.»
طالبان شنیدن و پخش موسیقی را «حرام» و «ممنوع» اعلام کردهاند اما اکنون خود از کمپوز همین آهنگها «ترانه» میسازند. تنها با تغییر شعر آن.
با این همه، اما مناسبتهای طالبان پیوسته به این ترانهخوانیها همراه بوده و در این ترانهها بیشتر به ترویج افکار خود میپردازند و از همدیگر توصیف میکنند. به تعبیر شاعرانه، این ترانهها در هر مناسبت طالبان، «نقل مجلس».
