شماری از شهریان هرات می‌گویند که آنان از قاچاق آثار باستانی در این ولایت نگران هستند و باید برای حفظ و نگهداری آن از سوی نهادهای مربوط تلاش شود.
به گفتۀ این باشندگان، سرقت و حفاری خودسرانه آثار باستانی در هرات در دو دهه گذشته وجود داشته است، اما برای پیشگیری آن اقدام لازم نشده است.
غلام غوث، باشنده هرات می‌گوید: «در دوره جمهوریت ما از طریق رسانه‌ها اطلاع می یافتیم که آثار باستانی ما گاه گاهی به سرقت برده می‌شوند و حال از امارت اسلامی (طالبان) می‌خواهیم که این آثار و اماکن تاریخی را که جز هویت ما و کشور ما هستند حفظ و نگهداری کنند.»
عبدالعزیز، باشنده دیگر هرات نیز می‌گوید: «سال‌های سال می‌شود که آثار باستانی و اماکن تاریخی ما در بی مهری مطلق قرار دارد و بسیاری از اماکن تاریخی را که می‌بینم در حال تخریب و فروپاشی هستند. امارت اسلامی برای حفظ این داشته‌های تاریخی و باستانی بیش از پیش تلاش کند.»
ولایت هرات با داشتن بيش از یک هزار اثر ارزشمند تاريخي در موزيم ملي و ثبت بیش از ۸۰۰ بنای تاریخی با معماری‌های شگفت انگیز تاریخی در غرب کشور از شهرت فراوانی برخوردار است.
یونسکو در سال ۲۰۰۹ پس از بررسی شهرهای مختلف جهان هرات را شامل برنامه «هزار شهر و هزار زندگی» این سازمان کرد. در بیست سال گذشته بارها آثار باستانی این ولایت از سوی قاچاقبران و افراد ناشناس مورد دستبرد قرار گرفته است.
اما به تازگی مسئولان در قوماندانی امنیه هرات از بازداشت چند تن در پیوند با قاچاق آثار باستانی این ولایت خبرداد و تاکید کرد که نیروهای امارت اسلامی در حفظ و نگهداری از این آثار متعهد هستند و به مردم اطمینان می‌دهیم تا از هرگونه دستبرد به ارزش‌های تاریخی جلوگیری کنیم.
مولوی سید شاه سعادت مدیر مبارزه با جرایم جنایی قومندانی امنیه هرات می‌گوید که از زمان آمدن امارت اسلامی در هرات تاکنون شش نفر به اتهام قاچاق آثار باستانی زیرخاکی و قدیمی بازداشت شده‌اند.
به گفته آقای سعادت دو نفر از آنان با استفاده از یک دستگاه ردیاب دست به سرقت آثار باستانی می‌زدند که توسط نیروهای امارت اسلامی شناسایی و بازداشت شدند.
مدیر مبارزه با جرایم جنایی قوماندانی امنیه هرات تاکید می‌کند: «تمامی مناطق و اماکنی که در آنجا آثار باستانی وجود دارد؛ از سوی نیروهای امارت اسلامی حفظ و نگهداری می‌شود.»
در همین حال مسئولان در اداره اطلاعات و فرهنگ ولایت هرات می گویند که آثار باستانی جزئی از هویت شهر و کشور ما بوده و هرگونه قاچاق آن جرم پنداشته شده و با قاچاقچیان برخورد خواهد شد.
مولوی نعیم الحق حقانی، رئیس اطلاعات و فرهنگ هرات خاطرنشان کرد: «تمامی تدابیر جهت حفظ آثار تاریخی این ولایت اتخاذ شده و شهروندان در این باره نگران نباشند.»
به گفته حقانی اداره ما تمام تلاش خود را برای حفظ این آثار انجام داده و در صورت زیر پا کردن فرمان حفظ میراث‌های فرهنگی با افراد برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
حال باید چشم انتظار ماند و دید که آیا طالبان برنامه‌ای برای عملی کردن تعهداتشان برای حفظ و نگهداری آثار باستانی در هرات دارند یا خیر؟
