افغانستان

رابطه‌ی پرابهام تهران با طالبان

وزیر خارجه طالبان در دیداری با وزیر خارجه ایران. عکس از وزارت خارجه ایران.

در واپسین درگیری طالبان با مرزبانان ایران در بخش‌های مرزی نیمروزِ افغانستان و زابلِ ایران که چندین ساعت به درازا کشید، هر دو طرف تلفات داشته‌اند.

این منطقه مرزی یکی از مسیرهای اصلی قاچاق انسان و نیز قاچاق مواد مخدر از افغانستان به خاک ایران است.

در این درگیری یک مرزبان ایران و یک تن از نیروهای طالبان کشته شدند و دو مرزبان دیگر ایرانی زخم برداشته‌اند.

وزارت‌های دفاع و داخله طالبان ادعا می‌کنند که درگیری از سوی مرزبانان ایران آغاز شده اما مقام‌های ایران طالبان را آغازگر جنگ می‌دانند.

میرزا محمد یارمند، معین پیشین وزارت داخله افغانستان در این باره می‌گوید: «این جنگ‌ها به شکل مقطعی همیشه صورت خواهد گرفت، مثل اینکه با پاکستان اتفاق افتاد یا با ازبیکستان و تاجیکستان با ایران هم به همین شکل. اما در نتیجه مذاکره پس دوباره فروکش می‌کند.»

ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان درباره این درگیری به آمو می‌گوید: «بزرگان هر دو طرف از موضوع آگاه شدند و موضوع فعلا حل شده است.»

او می‌گوید که درگیری را مرزبانان ایران آغاز نموده‌‌اند.

مجاهد تاکید کرد: «بزرگان هر دو طرف از موضوع آگاه شدند و اکنون موضوع حل شده است. تلاش می‌کنیم که چنین قضایایی تکرار نشود و مشکلاتی که در آنجا وجود دارد و یا عدم تفاهم، درست حل شود و در آینده چنین اشتباهاتی تکرار نشوند.»

یک روز پس از این درگیری ۲ فرمانده بلندپایه‌ی نظامی ایران به منطقه سیستان و بلوچستان رفته‌اند.

پیش از این گفته شده است که طالبان و مقام‌های ایرانی توافق کرده‌اند که یک هیأت حقیقت‌یاب به محل درگیری فرستاده شود.

از سویی هم گزارش‌های پخش شده که مرز پُل ابریشم که پس از درگیری روز شنبه بسته شده بود، دوباره باز شده است.

اما پس از تسلط طالبان بر افغانستان در ماه اگست سال ۲۰۲۱ میلادی این چندمین بار است که طالبان و نیروهای مرزی ایران با هم درگیر می‌شوند.

افزون بر این، در هفته‌های پسین تنش‌های لفظی میان طالبان و مقام‌های درجه یک ایران بر سر حق‌آبه دریای هلمند افزایش یافته است. چنانکه در روزهای گذشته رییس جمهور ایران در این باره به‌گونه‌ی مستقیم به طالبان هشدار داد.

هرچند مقام‌های بلند پایه‌ی طالبان از واکنش‌های لفظی تُند خودداری کرده‌اند، اما شماری از طالبان پایین رتبه مانند عبدالحمید خراسانی، جنرال مبین و چند تن دیگر به هشدارهایی به ایران داده‌اند.

حمید خراسانی، ولسوال طالبان برای ولسوالی احمدآباد پکتیا، گفت: «شما باید مدیون حوصله‌مندی بزرگان امارت اسلامی باشید در غیر این یقین داشته باشید که بسیار با شوق و علاقه بیشتر از جهاد در برابر استعمار امریکا در برابر شما خواهیم جنگید.»

مبین، سخنگوی پیشین فرماندهی پولیس طالبان در کابل نیز می‌گوید: «آقای رییس جمهور ایران همین «یک بشکه آب» توان ما است حمله نکن، آب نیست. یک بشکه را من برایت می‌آورم حمله نکنی که ما می ترسیم.»

ایران و طالبان سال‌ها است که با هم رابطه دارند. ایران متهم به پشتیبانی از طالبان در جنگ ۲۰ ساله در برابر نیروهای خارجی و دولت پیشین افغانستان است.

اما درگیری‌های اخیر مرزی و لفظی دو طرف این سوال را بیشتر از پیش مطرح ساخته است که آیا رابطه طالبان با تهران یک رابطه‌ راهبردی بوده است یا یک دوستی موقت در برابر دولت پیشین افغانستان و حضور نظامی ایالات متحده امریکا در منطقه.