کارمندان و نظامیان حکومت پیشین، از بیکاری و فقر در افغانستان رنج میبرند. برخی از این کارمندان ادعا دارند که بیدلیل از سوی طالبان از کار اخراج شدهاند و هماکنون با خانوادههایشان زندگی دشواری را سپری میکنند. از طرفیهم، شماری دیگر از شهروندان کشور میگویند که با برگشت طالبان، میزان فقر و بیکاری در کشور افزایش یافته است.
ذبیح الله ۴۸ ساله است که ۲۲ سال از عمر خود را در وزارت معارف -در دورهی جمهوریت و امارت- کار کرده است. او ادعا دارد که طالبان بیدلیل او را از کار منفک کردهاند. ذبیحالله هماکنون در بیکاری بهسر میبرد. این آموزگار تاکید میورزد که با شش فرزندش در خانهی کرایهیی زندگی میکند و از فقر و بیکاری رنج میبرد.
ذبیح الله کارمند پیشین وزارت معارف میگوید: «یکی از کارمندان دولت سابق هستم که ۲۲ سال خدمت کردهام. تدریس کردم و هزاران شاگرد را تربیت کردهام. جوانیِ خود را صَرف خدمت به وطن کردم؛ اما چندماه میشود که از وظیفه تنقیص (اضافهبست) شدهام. برایم تقاعد ندادهاند و بدون امتیاز هستم.
من صاحب شش طفل هستم که در خانه بیکار نشستهام. کار و وظیفه در دولت بسیار مشکل است. خانه هم کرایهیی است».
تا هنوز وزارت معارف طالبان در بارهی برکناری این کارمندان پاسخی نداده است.
برخی نظامیان پیشین نیز که در افغانستان هستند، افزون بر مشکل بیکاری، از ترسوبیم طالبان در داخل شهرها گشتوگذار کرده نمیتوانند.
یکی از نظامیان پیشین به تلویزیون آمو گفته است که یکدهه در نظام پیشین کار کرده است؛ اما حالا از بیکاری رنج میبرد و در شهر نیز گشتوگذار کرده نمیتواند.
این نظامی پیشین میگوید: «یک تن از نظامیان پیشین افغانستان هستم که تحصیلات نظامی خود را در هند بهسر رساندم. بعد به کشور آمدم و یکدهه در نظام افغانستان وظیفه اجراء کردم. البته بهخاطرِ تقویتِ مسلک خود -از طریق رقابت آزاد- به امریکا رفتم و تعلیمات و تحصیلاتم در آنجا تمام شد. دوباره به وطن برگشتم. بعد از تغییر نظام و تحولاتی که پیش آمد؛ ما نظامیان پیشین حالا از ترس شناساییشدن نمیتوانیم آزادانه در شهرها گشتوگذار کنیم. جدا از اینکه نظامیان پیشین با چه مشکلات دیگری روبهرو هستند.
ما نمیتوانیم هیچ کاری را آزادانه انجام دهیم. داخل نظام برای ما جایی نیست».
برخی از شهروندان افغانستان نیز، از افزایش فقر و بیکاری -هویژه در فصل سرما- به ستوه آمدهاند. آنها میگویند که پس از بازگشت طالبان، میزان فقر در کشور افزایش یافته است و مردم نانی برای خوردن ندارند.
تازهترین آمارِ بانک جهانی در ماه دسمبر سال روان، نشان میدهد که نیمی از جمعیت افغانستان در فقر زندگی میکنند.
در این گزارش آمده است که چالشهای اقتصادی سبب شده است تا خانوادهها با فرستادن کودکانشان به بازار، نیروی کار خود را افزایش دهند.