در یک پیام که به مناسبت عید فطر از قول هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، پخش شده است، او به افراد طالبان دستور داده است تا «قاطعانه»، از «اندیوال بازی»، قوم و زبان پرستی، پرهیز کنند.
در پیام رهبر طالبان، بر تطبیق عدالت و «اجتناب از ظلم» و برخورد نرم با مردم تاکید شده است. این درحالیست که ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر ملل متحد در گفت و گوی ویژه با آمو گفت که وضعیت حقوق بشری در افغانستان در مقایسه با چندماه گذشته بدتر شده است.
بخش دیگر این پیام بر اهمیت دادگاهها در چارچوب ادارهی طالبان پرداخته است.
رهبر طالبان در این بیانیه دادگاههای طالبان را مهمترین بخش در چارچوب ادارهی طالبان خوانده و از قضات خواسته است که عدالت را تامین کنند. طالبان تاکنون صدها تن را به اتهامهای گوناگون شلاق زده اند اما جزییاتی درباره چگونگی بررسی پروندههای افراد متهم ارائه نکرده اند.
نهادهای بینالمللی ناظر بر وضعیت حقوق بشری در افغانستان، از دسترسی نداشتن افراد متهم به وکیل مدافع و دادگاههای عادلانه ابراز نگرانی کرده اند.
پیش از برگشت طالبان به قدرت، افغانستان دارای نظام مبتنی بر تفکیک قوای سه گانه بود و دادگاهها بر بنیاد قانون اساسی افغانستان، به عنوان یک قوهی مستقل عمل می کردند. اما طالبان تمامی قوانین به شمول قانون اساسی و قوانین مرتبط به دستگاههای عدلی و قضائی را لغو کرده و استقلال قضا را از بین برده اند.
اصیلا وردک دیپلمات پیشین در این باره به آمو گفت«متاسفانه ادعاهایی که درباره طالبان میشود که امنیت و عدالت را آورده اند و یا در بخش آموزش پیشرفت شده اینها هیچ یک نشده است. مردم نمیتوانند به گونه عادی گشت و گذار کنند یا سرمایه گزاری کنند. اختطافها بینهایت زیاد شده است. میلیونها زن نمیتوانند درس بخوانند یا کار کنند. این چگونه عدالت است؟».
هرچند پس از بازگشت طالبان به قدرت، زنان از آمورش، تحصیل و کار محروم شده اند و اجازه حضور در تفریحگاهها را ندارند، در پیام رهبر طالبان هیچ اشارهی به بازگشایی مکتبها برروی دختران و اجازه برگشت زنان به کار نشده است. اما آخندزاده در این بیانیه ادعا کرده است که طالبان روند تعلیم و تربیه را در سراسر کشور گسترش داده اند؛ این در حالی است که در مکتوبی از طالبان که یک نسخه آن به آمو رسیده است، طالبان ۶۸۰ مکتب را در هلمند و قندهار به روی دانش آموزان پسر و دختر بسته اند.
هبتالله آخندزاده از شهروندان کشور خواسته است که با وزارت امر به معروف طالبان همکاری کنند.
رهبر طالبان در این پیام یکبار دیگر گفته است که افغانستان زیر تسلط طالبان با همه کشورهای همسایه، کشورهای اسلامی و جهان مناسبات «مثبت و موثر استوار بر تعامل خوب و متقابل میخواهد».
وی از کشورهای جهان خواسته است در امور داخلی افغانستان مداخله نکنند.
هبتالله آخندزاده ادعا کرده است که فرمانش درباره ممنوعیت کشت مواد مخدر به خوبی عملی شده است و کشت مواد مخدر در افغانستان کاهش یافته است.
این درحالیست که ملل متحد به تازگی در گزارشی گفته است که کشت مواد مخدر در افغانستان افزایش یافته و درآمد آن سه برابر شده است.
خالد پشتون، آگاه امور سیاسی در این باره به آمو گفت« در این ماهها هیچ پیشرفتی نشده است. صفر درصد. زن اجازه آموزش، تحصیل و کار را ندارد. تولید مواد مخدر افزایش یافته است.اصلا این چه عدالتی است که مردم تاکنون چهره هبتالله را ندیده اند درحالیکه او بر آنان حاکم است».
آقای آخندزاده ادعا کرده است که طالبان اقتصاد کشور را به گونه بهتر مدیریت میکنند.
با این همه، یو ان دی پی گفته است که شمار شهروندان افغانستان که در فقر زندگی میکنند از ۱۹ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ به ۳۴ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. یو ان دی پی همچنان هشدار داده است که ادامه محدودیتهای طالبان در برابر آموزش، تحصیل و کار زنان، چشمانداز اقتصادی افغانستان را تیره و تار کرده است.