پیلهوری پیشهای چند صد ساله در ولایت هرات است که حالا در حال رکود و فراموشی است و فعالان در این پیشه در حال دست کشیدن از آن هستند.
این ابریشم کاران که پیشینه زیادی در این پیشه دارند، میگویند که در گذشته شماری زیادی به این پیشه و ابریشم کاری مشغول بودند، اما حالا بسیاری از آنان دست از این کار دست کشیدند.
به گفته آنان در گذشته در هر گوشهی شهر صدای ماشین بافندگان بلند بود و از نخ ابریشم تکه میبافتند، اما حالا همه از بین رفته اند، و اگر به همین منوال ادامه یابد این پیشه کاملا به فراموشی سپرده خواهد شد.
محمد امیری، یکی از بافندگان سابق شهر هرات میگوید: «در گذشته از نخ ابریشم تکه میبافتیم، حالا نمیبافیم، چون به فروش نمیرسد. زیرا از کشورهای خارجی دستمال و دیگر اشیا وارد میشد و از ما را نمیخرند. تاجران باید با ما همکاری کنند و این پیشه را احیا کنند.»
عزیزاحمد مسئول تیمچه ابریشم فروشان در هرات میگوید: «در گذشته مردم زیاد ابریشم میخریدند و ما کارگاههای زیادی در ولسوالی زنده جان و دیگر ولسوالیها و همچنین در داخل شهر داشتیم. اما حالا بیشتر آنها از بین رفتهاند و دولت مکلف است تا در این خصوص توجه کند.»
به تازگی اتحادیه ابریشم کاران و پیلهوری طلای سفید در ولایت هرات گشایش یافته است.
غلام سخی علیزاده، رئیس اتحادیه ابریشم کاران ولایت هرات میگوید: «پرورش و کار ابریشم در ولایت هرات ۶۰۰ سال قدمت دارد، اما از ۲۰ سال به اینسو این پیشه در حال به فراموشی سپردن است. برای جلوگیری از این اتفاق این اتحادیه ساخته و افتتاح شد تا این صنعت احیا شود.»
او ادامه داد: «کار ابریشم واقعا از بین رفته و این کمرنگی باعث تا ما به فکر احیای آن شویم و در هماهنگی با ریاست زراعت این اتحادیه را افتتاح کردیم تا این پیشه دوباره رونق بگیرد.»
علیزاده تاکید کرد که باید از ابریشم کاران حمایت شود و برای آنها دستگاههای جدید فراهم شود، تا تولید کنندگان بتوانند با تولید محصولات با کیفیت آنها را به کشورهای دیگر صادر کنند.
پیر محمد حلیمی، رئیس زراعت طالبان در هرات با بیان اینکه به دنبال رشد صنعت پیلهوری هستیم گفت: «با موسسات همکار صحبت شده است و آنها اطمینان دادهاند که در بخش پیله وری و ابریشم کاری با اداره ما و پیشه وران این بخش همکاری میکنند.»
صنعت ابریشم در افغانستان
پرورش كرم ابريشم از دير زمان به شكل سنتی در افغانستان رواج داشت و گفته میشود این پیشه نزدیک به ۲ هزار سال در افغانستان قدمت دارد. پرورش کرم ابریشم و پیله وری نخستین بار در چین در حدود ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح آغاز شده است.
جريان کار تولید ابریشم از پیله توسط کرم ابریشم ۲۶ روز تا يك ماه را در بر ميگيرد. طول رشته نخ ابریشمی یک پیله ممکن است ۳۰۰ تا ۹۰۰ متر باشد. اما خروج پروانه از پیله میتواند این رشته نخ را تکه تکه کند در حالی که ابریشم از پیله کامل که شفیره داخل آن است به دست میآید.
عمر پروانه بالغ بسیار کوتاه است به اندازهای است که پروانه بتواند تخمگذاری کند. عواملي چون تغذيه مناسب كرم، درجه حرارت مناسب، رطوبت و رعايت بهداشت محیط و ضد عفوني از عوامل مؤثر در بازدهی بهتر و بیشتر کرم ابریشم است.
در افغانستان از نخ ابریشم در ساخت دستمال، لنگی نکتایی، روی کفشی، تکه واسکت، لباس عروس و داماد، شال زنانه و دیگر چیزها استفاده میشود.
تولید سنتی ابریشم به نام افغانستان و شش کشور دیگر ثبت جهانی شده است. چند روز قبل و در چهارمین روز از هفدهمین نشست کمیته حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس که در شهر رباط مراکش برگزار شده بود تولیدات سنتی ابریشم به نام افغانستان، ایران، آذربایجان، ترکیه، تاجکستان و ازبکستان ثبت جهانی شد.