نشست سالانه ملل متحد پیرامون تغییرات اقلیمی در باکو پایتخت آذربایجان با توافق اختصاص بودجه سالانه ۳۰۰ میلیارد دالر برای کمک به کشورهای فقیرتر متاثر از این تغییرات پایان یافت.
بر اساس گزارش رویترز، در پایان این نشست که روز دوشنبه (۲۱عقرب) در باکو پایتخت آذربایجان برای دو هفته آغاز شد و هدف آن ایجاد انگیزه برای تلاش‌های بین‌المللی برای مهار گرمایش جهانی در سال آینده که داغ‌ترین سال تاریخ عنوان می‌شود، بوده است؛ برخی از اشترا‌ک‌کنندگان، کشورهای ثروت‌مند و صنعتی بزرگ را به دلیل تولید گازهای گلخانه‌ای مورد انتقاد قرار داده‌اند.
هرچند بودجه اختصاصی برای افغانستان که یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای متاثر از تغییرات اقلیمی در جهان است، در این توافق روشن نیست؛ اما پیش از این دو مقام ملل متحد به این خبرگزاری گفت که این سازمان در حال تلاش برای باز کردن مسیر تامین بودجه‌های اقلیمی برای افغانستان است.
آسیب‌پذیری افغانستان از تغییرات اقلیمی
افغانستان به‌شدت در برابر تغییرات اقلیمی آسیب‌پذیر است؛ اما از سال ۲۰۲۱ و بازگشت طالبان به قدرت، از دسترسی به این بودجه‌ها محروم شده است.
بر بنیاد گزارش‌های ملل متحد، افغانستان ۰.۱ درصد گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کند؛ اما آسیب‌پذیرترین کشور از تغییرات اقلیمی است.
گفتنی است که طالبان برای اولین بار در چنین نشستی دعوت شدند و هیئتی از آنان به رهبری مطع الحق خالص رئیس اداره حفاظت از محیط زیست طالبان در این نشست اشتراک کرد.
واکنش‌ها به این توافق
در عین حال چاندنی راینا نماینده هیئت هند پس از امضای این توافق گفته است: «متاسفم که بگویم این سند چیزی بیش از یک توهم بصری نیست. از چالشی که همه ما با آن روبه‌رو هستیم، با تصویب این سند مخالفیم.»
سیمون استیل رئیس بخش اقلیم سازمان ملل متحد گفته است که مذاکرات دشواری برای این توافق انجام شدند و او از نتیجه آن به عنوان «یک بیمه نامهن برای بشریت در برابر گرمایش جهانی استقبال کرد ه است.
اما رویترز می‌گوید که این بیمه نامه تنها در صورتی کارایی دارد که مانند هر بیمه نامه دیگری حق بیمه به طور کامل و به موقع پرداخت شود.
پیشنهادها برای دریافت بودجه
دو نهاد ملل متحد در حال تهیه پیشنهادهایی هستند که امیدوارند در سال ۲۰۲۴ ارائه کنند. هدف این پیشنهادها دسترسی به حدود ۱۹ میلیون دالر از صندوق تسهیلات محیط‌زیستی جهانی، یکی از ساختارهای مالی توافق‌نامه اقلیمی پاریس است.
در گزارش پیشین رویترز آمده است که سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد برنامه‌ریزی کرده است تا ۱۰ میلیون دالر برای بهبود مدیریت مراتع، جنگل‌ها و حوزه‌های آبی در چهار ولایت افغانستان درخواست کند. این بودجه به گونه‌ای طراحی شده است که هیچ وجهی مستقیماً به دست مقامات طالبان نرسد.
بر بنیاد این گزارش، برنامه توسعه ملل متحد نیز قصد دارد ۸.۹ میلیون دالر برای تقویت مقاومت جوامع روستایی در برابر الگوهای آب‌وهوایی نامنظم تأمین کند. این نهاد همچنین به دنبال تأمین بودجه‌ای ۲۰ میلیون دالری برای پروژه‌های آینده است.
دور زدن طالبان
رویترز گزارش داده است که با توجه به عدم به رسمیت شناختن بین‌المللی اداره طالبان، نهادهای ملل متحد تلاش می‌کنند ترتیباتی پیچیده‌ای ایجاد کنند تا اطمینان یابند که بودجه‌های اقلیمی از طریق مقام‌های طالبان مدیریت نمی‌شود.
استیون رودریگز، نماینده برنامه توسعه ملل متحد در افغانستان، به رویترز گفته است: «ما در حال مذاکره با نهادهای اصلی تأمین بودجه اقلیمی، از جمله تسهیلات محیط‌زیستی جهانی (GEF)، صندوق اقلیمی سبز و صندوق تطبیق هستیم تا بتوانیم منابع مالی را به افغانستان وارد کنیم، در حالی که از مقام‌های حاکم (طالبان) عبور کنیم.»
بر خلاف رویکرد معمول که دولت‌های ملی با نهادهای تأمین مالی همکاری می‌کنند، در افغانستان نهادهای سازمان ملل خود به طور مستقیم درخواست و اجرای این پروژه‌ها را بر عهده خواهند داشت تا از رعایت محدودیت‌های بین‌المللی در تعامل با طالبان اطمینان حاصل کنند.
بر اساس گزارش رویترز، طالبان تاکنون به تلاش‌های ملل متحد برای آزادسازی بودجه‌های اقلیمی واکنشی نشان نداده‌اند.
این اقدام سازمان ملل نشان‌دهنده عزم این نهاد برای مقابله با چالش‌های اقلیمی روزافزون افغانستان است، حتی در شرایطی که پیچیدگی‌های سیاسی و لوژستیکی ناشی از اداره طالبان همچنان پابرجاست.
