هم‌زمان با آغاز سال تحصیلی و آموزشی در ایران، شماری از مهاجران افغانستان از اجازه نیافتن فرزندان شان به فراگیری آموزش و تحصیل در ایران سخن می‌زنند.
آنان می‌گویند که بسیاری از مکتب‌ها در این کشور فرزندان شان را ثبت‌نام نکرده‌اند. این مهاجران تاکید می‌ورزند که به امید آینده روشن و دوام فراگیری آموزش فرزندان شان به ایران آمده بودند، اما در این کشور نیز در برابر مهاجران برخورد تبعیض‌آمیز صورت می‌گیرد.
با پایان فصل تابستان و آغاز فصل پاییز در ایران، امروز میلیون‌ها دانش‌آموز در این کشور، روانه مکتب شدند. بخشی از این دانش‌آموزان را مهاجران افغانستان شامل می‌شوند. اما امسال، به گفته برخی مهاجران، نسبت به سال‌های گذشته، حضور دانش‌آموزان افغانستان کمرنگ است.
جمشید (نام مستعار) یکی از مهاجران افغانستان در ایران است که سه سال پیش با خانواده‌اش به ایران رفت.
او می‌گويد که در این درازا تنها سال پار توانسته هر سه فرزندش را در مکتب‌های ایران نام‌نویسی کند. اما به گفته او، امسال با وجود داشتن اسناد، تنها یک دخترش را نام‌نویسی کرده و دو پسرش از آموزش بازمانده است.
جمشید (نام متسعار) به آمو گفت: «متاسفانه امروز که آخرین روز مدارس ثبت‌نام است تا حالی من موفق نشدم که دو تا از فرزندانم را شامل مدرسه کنم. به دلایل مختلف، بهانه‌جویی‌های مختلف این‌ها نپذیرفتند و حتی آموزش و پرورش برای من برگه داد سر مدارس که برو من برگه می‌دهم ثبت‌نام کن. متاسفانه وقتی که به مدرسه مراجعه کردم مدیر مدرسه بهانه جویی کرد و گفت که جای نداریم و نمی توانم ثبت‌نام کنم.»
دولت ایران از بهر روند اخراج مهاجران افغانستان از ایران، در آستانه سال تحصیلی و تعلیمی در ایران، نام‌نویسی دانش‌آموزان افغانستان را ممنوع کرده‌اند.
فارس، کرمان، شیراز و کهگیلویه و بویراحمد ایران، از شمار ولایت‌هایی اند که ثبت‌نام کودکان افغانستان بدون اسناد را در مکتب‌های شان ممنوع اعلام کردند.
بر بنیاد آمار وزارت آموزش و پرورش ایران، در سال پار ۵۵۶ هزار دانش‌آموز مهاجر افغانستان در ایران مشغول فراگیری آموزش بودند.
این دانش‌آموزان شامل کسانی‌اند که یا اسناد اقامت دارند یا کارت هوشمند و یا هم برگه‌ی سرشماری. اما برخی مهاجران می‌گویند که برنامه‌ی سخت‌گیرانه اخراج مهاجران افغانستان از ایران سبب شده تا برخی‌ها که دارای مدرک هم می‌باشند با مشکل نام‌نویسی فرزندان شان در مکتب‌های ایران روبه‌رو شوند.
ناهید مسعودی، فعال حقوق مهاجران افغانستان در ایران، می‌گوید: «اکثریت خانواده‌های که در ایران هستند برگه سرشماری، کارت اقامت و کارت هوشمند دارند، اما به دلیل روند اخراج مهاجرین افغانستان از ایران اکثریت استان‌ها، شهرها مدرسه‌های شان ثبت‌نام نمی‌کنند و این سبب شده خیلی از دانش آموزان نسبت به سال گذشته از ادامه تحصیل و آموزش محروم شوند.»
با روی کار آمدن دولت «مسعود پزشکیان» بر سر قدرت روند اخراج مهاجران افغانستان در ایران افزایش یافته است. پیش از این، شورای امنیت ملی ایران در سال ۱۴۰۲ هجری _ شمسی، اقامت شهروندان خارجی به ویژه شهروندان افغانستان را در ۱۶ ولایت این کشور ممنوع اعلام کرد.
برخی فعالان حقوق بشر اخراج مهاجران افغانستان از ایران را تبعیض‌آمیز می‌خواننده و از آن به شدت انتقاد می‌کنند.
زهرا حق‌پرست، مسئول جنبش اعتراضی اتحاد و همبستگی زنان افغانستان، می‌گوید: «در این روزها مردم افغانستان در ایران پناهنده هستند امنیت ندارند، کشور جمهوری اسلامی ایران در مقابل آنها رفتار خیلی بدی انجام داده و آنها را مجبور به اخراج می‌سازند که برگشت آنها مرگ توسط طالبان را مواجه خواهد بود. امیدوارم کمیساریای عالی سازمان ملل هر چه عاجل تر به خاطر حمایت از مهاجران ساکن در ایران و پاکستان اقدام فوری کنند.»
در حالی انتقادها در برابر اخراج شهروندان افغانستان از ایران و عدم نام‌نویسی دانش‌آموزان افغانستان در این کشور بالا گرفته‌است که دولت ایران گفته تا پایان امسال، دو ميليون مهاجر افغانستان، از این کشور اخراج خواهند شد.
