برخی شهروندان کشور به گرامی‌داشت آرزو می‌کنند که مادران افغانستان دیگر داغ و درد از دست دادن فرزندان شان را نبینند.
شماری زنان هم در این روز می‌گویند، محرومیت‌ها و محدودیت بر زنان از سوی طالبان، روزگار برخی مادران را تار ساخته؛ به ویژه مادران نان‌آور به فرزندان‌شان را.
در این گزارش به روز مادر و وضعیت مادران افغانستان پرداخته شده است.
مردم سال‌هاست در کشور به گرامی‌داشت از این روز می‌روند؛ کسی با گل، کسی با هدیه و کسی هم با شیرینی و آرزوهای بی‌کران برای مادرش می‌کنند.
اما مادران افغانستان کم‌تر روزگار شاد و آرام داشته‌اند؛ مادرانی که در منازعه چند دهه‌ی افغانستان ده‌ها هزار فرزند‌شان را از دست داده‌اند. تنها در دو دهه گذشته، جنگ هزاران فرزند را از مادرش گرفت؛ چه ملکی و چه نظامی.
برخی مادران افغانستان فارغ از خشونت‌های خانوادگی هم پنداشته نمی‌شوند. در کنار این، در حاکمیت دوم طالبان، وضع محدودیت‌های سخت‌گیرانه نه تنها که زنان و دختران را به چالش و محرومیت کشید، برخی مادران را به زندان خانه برد، شماری از کسانی را که نان‌آور فرزندان شان بودند. شماری مادران نیز در برابر محدودیت‌های طالبان اعتراض کردند، به شمول ژولیا پارسی و ندا پروانی.
فهیمه کارمندی پیشین یکی از نهادهای دولتی در هرات می‌گوید که دیگر هم‌چون گذشته نمی‌تواند روز مادر را تجلیل کند.
فهمیه می‌افزاید که معاش پایین، ممنوعیت دخترانش از رفتن به مکتب دانشگاه و ناگزیر شدن پسرانش برای مهاجرت به خارج از کشور انگیزه زنده‌گی به عنوان یک مادر را از وی گرفته است.
او می‌گوید: «پیشترها در یکی از موسسات دولتی کار می‌کردم؛ حال خانم خانه هستم. فقط معاش ما پنج هزار افغانی شده است. مجبورشدم فرزندانم را به خارج بفرستم تا کار کنند. دختران ام نیز از پوهنتون باز مانده‌اند و در خانه نشسته‌اند. پیشتر روز مادر را خوب تجلیل می‌کردم، ولی حال بخاطریکه مشکلات زیاد شده است و کودکانم از من دور استند. روز مادر به مثل یک روز عادی می‌گذرد.»
سازمان جهانی بهداشت همین هفته در گزارش تازه‌ی خود گفت که روزانه ۲۴ مادر و ۱۶۷ نوزاد در افغانستان به دلیل بیماری‌هایی جان‌شان را از دست می‌دهند که قابل پیش‌گیری‌اند.
از برخی مادران آرزوهای‌شان را پرسیدیم.
یکی از مادران می‌گوید: «مادران در افغانستان از حقوق خود محروم هستند؛ از حق کار، حق تحصیل، حق آموزش؛ همه ازشان گرفته شده است و فعلاً در یک روزنه نابودی قرار دارد.»
نه تنها این همه، فقر و تنگ‌دستی هم برخی مادران را در افغانستان از فرزند جدا کرد؛ فرزندانی که بربنیاد گزارش‌ها در سال‌های پسین در بهای پول به فروش رفتند. برخی از مادران دیگر هم در فراق فرزندان مسافر شان نشسته‌اند؛ فرزندان مهاجر به دلیل ناداری ویاهم حال و هوای ناآرام افغانستان.
اما آن‌چه مهم است این است که با ادامه بسته ماندن مکتب‌ها به روی دانش‌آموزان دختر بالاتر از صنف ششم، دخترانی از آموزش محروم شده‌اند که مادران فرادی این سرزمین‌اند.
