منابع آگاه میگویند رفتو آمد طالبان به بهانه درمان به ترکیه باعث شد ترکیه معافیت ویزه برای گذرنامههای دیپلوماتیک را تعلیق کند.
این منابع میگویند که دولت ترکیه بنابر نگرانیهای امنیتی و سیاسی مهمترین توافق دیپلوماتیکش با افغانستانِ زیر ادارهی طالبان را به حالت تعلیق در آورده است.
دیپلوماتهای پیشین افغانستان نیز تعلیق معافیت ویزا برای دارندگان پاسپورت دیپلوماتیک از سوی ترکیه را یک عقبگرد بزرگ در مناسبات کشور و طالبان میدانند.
رییس جمهور ترکیه در فرمانی توافقنامه سال دو هزار و هشت درباره لغو معافیت متقابل برای دارندگان گذرنامه دیپلوماتیک با افغانستان را به حالت تعلیق درآورد.
ترکیه در یک اقدام کمپیشینه توافقنامه دیپلوماتیک شانزده ساله مبنی بر معافیت متقابل برای دارندگان گذرنامه دیپلوماتیک با افغانستانِ زیر اداره طالبان را به حالت تعلیق در آورده است.
همزمان با این؛ منابع معتبر و آگاه به آمو میگویند که ترکیه بنابر نگرانیهای امنیتی و سیاسی و نیز جلوگیری از کثرت رفت و آمدهای غیر ضروری طالبان با گذرنامههای سیاسی، این تصمیم را گرفته است.
این منبع افزود که دهها تن از طالبان به بهانه سفرهایی برای درمان به ترکیه میروند و این باعث نگرانی دولت ترکیه شده است.
روز گذشته رسانههای ترکی گزارش دادند که رییس جمهور ترکیه در یک فرمان معافیت ویزه دیپلوماتیک با افغانستان را به تعلیق درآورده و این تصمیم قرار است که از اول ماه جون و سر از روز جمعه عملی شود.
شماری از دیپلوماتهای پیشین لغو معافیت ویزه برای دارندگان گذرنامه دیپلوماتیک با افغانستان از سوی ترکیه را یک عقبگرد تاریخی در دیپلوماسی کشور میدانند و تاکید دارند که ضعف دیپلوماتیک در دستگاه ادارهی طالبان یکی از علتهای اساسی این تصمیم است.
احمد جاوید زیارت جاهی، دیپلومات پیشین در سفارت افغانستان در ترکیه در این باره میگوید: «پس از سقوط جمهوریت در افغانستان، ترکیه سیاست دوگانه را در برابر افغانستان دنبال کرده است. اتخاذ تصمیم اخیر نیز یک بخش از این سیاست است. ترکیه تلاش دارد تا از راههای مختلف کنترول بیشتر بر اوضاع افغانستان داشته باشد.»
سخنگوی طالبان میگوید این موضوع زیر بررسی است و با دولت ترکیه درحال مذاکرهاند.
برخیها به این باوراند که نگاه ترکیه نسبت به افغانستان زیر ادارهی طالبان تغییر کرده است.
سید جمال خورشید، دپیلومات پیشین میگوید: «دستگاههای دیپلوماتیک افغانستانِ زیر اداره طالبان بنابر عدم مشروعیت تابع عُرف و قواعد بینالملل نیست. بنابر این برخی کشورها به شمول ترکیه نگرانیهای امنیتی و سیاسی از این بابت دارند.»
ترکیه در جمع کشورهایی است که ظاهراً روابط گرمی با طالبان ایجاد کرده بود. تا جاییکه دو دیپلومات طالبان برای قونسلگری افغانستان در انقره را پذیرفت و ادارهی جنرال قونسلگری افغانستان در استانبول را به طالبان سپرد.
یک منبع آگاه به آمو گفت که دولت ترکیه هنگام پذیرفتن دیپلوماتهای طالبان در جنرال قونسلگری افغانستان در انقره، از طالبان خواست اجازه دهند یک دیپلومات حکومت پیشین کشور در این قونسلگری بماند؛ اما طالبان نپذیرفتند و ترکیه نیز با این موضوع کنار آمد. در عین حال، مقامهای این کشور پیش از این بارها از طالبان خواستهاند تا تن به حکومت فراگیر داده و مکتبها و دانشگاهها را به روی دختران و زنان بازگشایی کنند.
خواستهایی که از سوی طالبان عملی نشدهاند. اما اقدام یکجانبه ترکیه برای لغو توافق نامه ۲۰۰۸ میان دو کشور نشان داد که روابط ترکیه و طالبان گرمی روزهای اول برگشت این گروه به قدرت را ندارد.