در سال روان میلادی، ۶۴ کشور به شمول اتحادیه اروپا گواه برگزاری انتخابات خواهند بود. گفته میشود تقریبا نیمی از جمعیت جهان به پای صندوقهای رای خواهند رفت.
از پاکستان تا ایران و از ازبیکستان و هند و روسیه تا ایالات متحده، بریتانیا، اتحادیه اروپا و شماری دیگر از کشورهای افریقایی ( افریقای جنوبی) گواه برگزاری انتخابات خواهند بود.
در همسایگی افغانستان نیز مردم برای رفتن به پای صندوقهای رای آمادگی میگیرند تا ارادهی سیاسی خود را تمثیل کنند. در پیوند به همین موضوع، تلویزیون آمو به صورت اجمالی به انواع انتخابات در کشورهای دور و نزدیک جهان پرداخته که قرار است در سال ۲۰۲۴ برگزار شوند.
برگزاری انتخابات در کشورهای همسایهی افغانستان و منطقه:
-پاکستان: انتخابات مجلس نمایندگان در ۸ فبروری ۲۰۲۴؛
– ایران: انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری در ۸ مارچ ۲۰۲۴؛
– ازبیکستان: انتخابات مجلس نمایندگان از اکتوبر تا دسمبر ۲۰۲۴؛
– هند: انتخابات مجلس نمایندگان از اپریل تا می ۲۰۲۴؛
– بنگلهدیش: انتخابات مجلس نمایندگان در ۷ جنوری ۲۰۲۴؛
– روسیه: انتخابات ریاست جمهوری از ۱۵ تا ۱۷ مارچ ۲۰۲۴؛
– آذربایجان: انتخابات ریاست جمهوری در ۷ فبروری ۲۰۲۴؛
– مغولستان: مجلس نمایندگان در ۳۰ جون ۲۰۲۴؛
در میان انواع انتخابات در ۲۰۲۴، شماری اما مهمتر از همه پنداشته میشوند که گزارشگر آمو به صورت مختصر به آنها اشاره داشته است.
– ایالات متحده: انتخابات ریاست جمهوری و مجلس نمایندگان در ۵ نومبر ۲۰۲۴؛
– اروپا: انتخابات پارلمانی اروپا از ۶ تا ۹ جون ۲۰۲۴؛
– بریتانیا: انتخابات مجلس نمایندگان در ۲۸ جنوری ۲۰۲۴؛
– سوریه: انتخابات مجلس نمایندگان که تاریخ آن نامشخص گفته شده؛
– اندونزیا: انتخابات ریاستجمهوری ۱۴ فبروری ۲۰۲۴؛
– کوریای شمالی: انتخابات پارلمانی در ۱۰ اپریل ۲۰۲۴؛
– کوریای جنوبی: انتخابات مجلس نمایندگان در ۱۰ اپریل ۲۰۲۴؛
تراکم انتخابات در سال ۲۰۲۴ برای بسیاری از کشورها تا سالهای بعدی حیاتی خوانده شده؛ مانند تایوان که در میان استقلال و اشغال قرار گرفته است. در انتخابات این کشور، هر کسی که رئیس جمهور شود، رویکرد چین را نسبت به این جزیرهی خودگران -که بارها از طرف پکن تهدید به حمله شده است- را شکل خواهد داد.
هرچند سال ۲۰۲۴ سالی پر از انتخابات برای کشورهای جهان به شمار میرود، اما هر کدام ویژهگیهای خودش را از نظر سیاسی و تکنیکی دارد؛ تا جاییکه در خیلی از کشورها به برگزاری «انتخابات آزاد و شفاف» به دیدهی شک و تردید نگریسته میشود و به اعلام نتایج آن نیز اعتراض میگردد.
کشوری مانند بنگلهدیش که شیخ حسینه نخستوزیر آن هست، گمان میرود برای چهارمین دور پیروز انتخابات شود. این گمانهزنی از این جهت است که اپوزسیون انتخابات این کشور را تحریم کرده است. در پیوند به همین مسئله بود که این کشور در ماههای پایانی ۲۰۲۳، با اعتراضهای احزاب مخالف روبهرو گردید که سرانجام توسط حکومت سرکوب شد.
این طرف، در همسایگی افغانستان، پاکستان از جمله کشورهایی است که نظام فدرالی دارد و رئیس حکومت آن با رای اعتماد نمایندگان مردم در مجلس به قدرت میرسد و با رای عدم اعتماد آنها نیز از قدرت ساقط میگردد. در تازهترین مورد، عمرانخان نخستوزیر پیشین پاکستان -که در حال حاضر در زندان به سر میبرد- به تاریخ ۱۰ اپریل ۲۰۲۲ توسط رای عدم اعتماد نمایندگان مجلس از قدرت عزل گردید. گفته میشود که خان تلاش دارد تا دوباره به قدرت برگردد.
پس از سقوط حکومت عمران خان، هواداران او و اعضای حزبش (تحریک انصاف پاکستان) بارها از سوی حکومت جدید سرکوب شدهاند؛ چنانچه هفتهی پیش شماری از نامزدان حزب تحریک انصاف پاکستان از سوی پولیس در جریان «ثبت نام» مورد بدرفتاری و لتوکوب قرار گرفتند. یکی از این نامزدان صنم جاوید بود که در جریان ثبت نامزدیاش از سوی پولیس بازداشت گردید. صنم جاوید نامزد حزب تحریک انصاف پاکستان گفت: «اسنادم را تحویل دادم، ولی نمیدانم چرا اینقدر میترسند که رد صلاحیت میکنند. آنها اجازه ضمانت نمیدهند و بهانهتراشی میکنند».
در پیوند به تلاش برای بازگشت عمران خان به قدرت، اما «کمیسیون انتخابات پاکستان» گفته است که نامزدی عمرانخان از سوی حوزههای انتخاباتی لاهور و میانوالی رد شده است.
و اما در ایران، جاییکه یک نفر بر همهی کشور ولایت دارد و هر نوع اعتراض سیاسی در برابر نظام را کار دشمنان اسلام و ایران میداند. از اعتراضهای انتخاباتی ۸۸ (۲۰۱۰) که به حصر خانگی میر حسین موسوی و مهدی کروبی از رهبران جنبش سبز انجامید اگر بگذریم؛ اما اعتراضهای مردم در ۲۰۲۲ که با مرگ مهسا (ژینا) امینی کلید خورد و به جنبش اعتراضی «زن، زندگی، آزادی» تبدیل شد، بیش از هر زمانی توسط جمهوری اسلامی سرکوب گردیده است.
کارشناسان سیاسی به این باورند که نارضایتیهای اخیر مردم ایران از حکومت، میتواند روی روند انتخابات این کشور سایه بیندازد. در مقابل، مقامهای جمهوری اسلامی نیز تلاش دارند تا میزان مشارکت مردم را در انتخابات پیش رو بالا ببرند.
در میان چند نوع انتخابات در ایران، انتخابات مجلس خبرگان رهبری که متشکل از فقیههای «واجد شرایط» میشود، از اهمیت بالایی در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی برخوردار است. این مجلس مطابق قانون اساسی این کشور، صلاحیت تعیین، عزل و نظارت رهبر جمهوری اسلامی ایران را به عهده دارد.
یکی از وظایف اصلی مجلس خبرگان رهبری، انتخاب رهبر به عنوان ولی فقیه است. در انتخابات مجلس خبرگان رهبری که قرار است در سال ۲۰۲۴ برگزار گردد، احتمال دارد روی مسئلهی جانشینی علی خامنهای (مقام رهبری که به مرز ۸۵سالگی رسیده است و امکان اینکه تعادل جسمی و عقلی، و توانایی انجام امور دینی و سیاسی جامعه را نداشته باشد)، تصمیم گرفته شود.
ناگفته پیداست که پس از ختم انتخابات در خیلی از کشورها، نتایج آن از قبل قابل پیشبینی است. روسیه یکی از این کشورهاست که قرار است در اواسط مارچ ۲۰۲۴ انتخابات ریاست جمهوری را برگزار کند. ولادیمیر پوتین از رهبرانی است که از سال ۲۰۰۰ تا به امروز بر پشتی قدرت روسیه تکیه زده است.
این در حالی است که منتقدان پوتین گفتهاند هفتهی گذشته رد صلاحیت اکاترینا دَنتسووا برای نامزدی از سوی کمیسیون انتخابات روسیه، نشان داد که احزاب مخالف پوتین در انتخابات ۲۰۲۴ نمیتوانند شرکت کنند.
در فراسوی روسیه، در اوکراین نیز تا هنوز روشن نیست که انتخابات ریاست جمهوری برگزار خواهد شد یا خیر. وضعیت جنگی و نابسامانیهای اقتصادی موجود از دلایل مهم عدم برگزاری انتخابات در این کشور گفته میشوند. از سویی نیز ولودیمیر زلنسکی انگار قصد دارد تا دوباره خود را نامزد ریاست جمهوری بسازد. دلیل اینکار هم برمیگردد به محبوبیت او در میان مردم (پس از تجاوز روسیه به این کشور) که او را در مقام قهرمانی قرار داده است.
و اما در بریتانیا، جایی که قرار است انتخابات در ۲۸ جنوری ۲۰۲۴ یعنی کمتر از چهارهفتهی دیگر در سراسر این کشور برگزار گردد. شماری از رسانهها گزارش دادهاند که نظرسنجیها نشان میدهد که حزب کارگر در انتخابات پیش روی این کشور به جای حزب حاکم (محافظهکار) که نزدیک به ۱۴ سال است که در قدرت حضور دارد، روی کار بیاید.
به امریکا میرویم؛ جایی که انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ یکی از بزرگترین و مهمترین رویدادهای انتخاباتی جهان خواهد بود.
در این میان، جمهوریخواهان که در دورهی ترامپ میدان قدرت را پس از یک دورهی چهارساله به دموکراتها باختند، حالا تلاش دارند تا انتقام خود را با باخت جوبایدن در انتخابات ۲۰۲۴ از دموکراتها بگیرند.
در جبههی جمهویخواهان شش نفر با هم رقابت میکنند تا بتوانند نامزد پیشتاز این حزب در انتخابات پیش رو در برابر دموکراتها شوند. دانلد ترمپ ۷۷ ساله که عملا در چهار پرونده جنایی متهم است؛ هنوز علاقمند بازگشت به قدرت است. گویی سیاست عملی جهان سناریوهای بازگشت به قدرت را دارد به تجربه میگیرد.
از حزب جمهوریخواه، نیکی هِیلی والی پیشین کارولینای جنوبی، رون دسانتیس والی فلوریدا، ویوِک رامَسوَامی سرمایه گذار و مدیر اجرایی سابق یک شرکت بیوتکنولوژی، کریس کریستی از منتقدان ترمپ، و ایسا هاچنسن والی سابق آرکانزاس برای نامزدی درونحزبی رقابت میکنند.
و اما از حزب دموکراتها، رئیس جمهور بایدن ۸۱ ساله نیز تلاش دارد تا برای بار دوم در قدرت ابقا شود. او که به دلیل خروج شتابزده سربازان امریکایی از افغانستان مورد انتقادهای شدید قرار دارد. با آنهم بدون هیچ تردیدی از اوکراین در برابر تهاجم روسیه و از حمله اسرائیل بر غزه پشتیبانی میکند. او همچنان به دلیل امتناع از پشتیبانی برقراری آتش بس در غزه و سیاستهای مهاجرتی مورد انتقاد قرار گرفته است. ماریان ویلیمسون نویسنده و دین فیلیپس عضو کنگره این کشور از نامزهای احتمالی دیگر حزب دموکرات خواهند بود.
۲۰۲۴ درحالی سال انتخابات خوانده میشود که در بخشهای مختلفی از جهان جنگ و منازعه به شدت ادامه دارد. جنگ روسیه و اوکراین وارد سومین سال خود شده است، جنگ اسراییل و حماس که نزدیک به چهارماه از آن میگذرد هر روز از غیر نظامیان قربانی میگیرد، تنش در شبه جزیره کوریا که با تهدیدهای کوریای شمالی رو به افزایش است، نزاع بر سر جزیره تایوان و تهدیدهای چین برای اشغال آن که به بخش دیگری از بحران امنیت جهانی تبدیل شده است و همچنان فعالیت شبکههای تروریستی در خاورمیانه و افغانستان که امنیت جهان را تهدید میکند.