سه سال پیش الیاس داعی خبرنگار رادیو آزادی در انفجاری در هلمند جان باخت. خانوادهی داعی میگوید که تا هنوز هیچ روشنی از بازداشت و به محاکمهکشاندن عاملان قتل او وجود ندارد.
سه سال از جان باختن الیاس داعی، خبرنگار رادیو آزادی میگذرد. آقای داعی در دوازدهم نومبر سال ۲۰۲۰، در یک انفجار بم مقناطیسی کارگذاری شده در موترش، در هلمند مورد هدف قرار گفت و جان باخت. اکنون خانوادهاش میگویند که هیچ خبری از بازداشت و محاکمهی عاملان این رویداد در دست نیست.
در دو دههی پسین، ۱۶۵ خبرنگار و کارمند رسانهیی در افغانستان، در رویدادهای گوناگون جان باختند. کشوری که ناامنترین مکان برای خبرنگاران بوده است.
رحمان میرزاد، خبرنگار تلویزیون راه فردا است که هر روز برای گردآوری اطلاعات به محل کارش میرود؛ به امید این که بتواند رویدادهای روز را پوشش داده و برای مردم آگاهی بدهد؛ اما وجود محدودیتها از سوی طالبان، کار را برایش دشوار ساخته و به سختی میتواند، اطلاعات گردآوری کند.
او میگوید: «پس از روی کار آمدن امارت اسلامی، محدودیتها بالای کار رسانهها و خبرنگاران وضع شد. ما هر بار با سخنگویان و دیگر نهادهای حکومتی تماس میگیریم؛ اما حاضر به پاسخگویی نیستند. اگر صحبت بکنند روی موضوع، دو روز بعد، اطلاعات را با ما شریک میسازند.»
انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان میگوید که در دو سال حاکمیت طالبان، ۳۰۱ پروندهی خشونت در برابر خبرنگاران ثبت شده است که از این میان، چهار پروندهی آن تا اکنون مورد پیگیری قرار گرفته است. خبرنگاران، بازداشتهای خودسرانه از سوی طالبان را بزرگترین دغدغه، در برابر کارهای شان میدانند.
با تسلط طالبان، برخی از خبرنگاران از ترس جانهای شان، ناگزیر شدند داروندار شان را بفروشند و به کشورهای همسایه پناه ببرند. گفته میشود که در حال حاضر، نزدیک به ۲۰۰ خبرنگار در پاکستان و نزدیک به ۱۰۰ خبرنگار، در ایران پناه بردهاند که اکنون، اخراج و بازداشت مهاجران در دو کشور همسایه، زنگ خطر را برای این خبرنگاران نیز به صدا آورده است.
با این همه، بر بنیاد آمار نی یا حمایتکنندهی رسانههای آزاد؛ با آمدن طالبان در افغانستان، از میان ۵۳۰ رسانهی فعال در زمان جمهوریت، ۷۱ تلویزیون، ۱۴۷ رادیو، ۳۶ روزنامه و مجله، ۱۰ خبرگزاری و رسانهی آنلاین، نشرات شان را متوقف ساختند و ۷۰ درصد خبرنگاران و کارمندان رسانهیی که زنان نیز مشمول آنان استند، کارهای شان را از دست دادهاند.