شماری از صرافان میگویند که طالبان در گردآوری بانکنوتهای فرسوده توجه نکردهاند و افزایش این بانکنوتها در افغانستان، شهروندان کشور را در داد و ستد با مشکل روبرو کرده است.
در دو سال گذشته، یک شرکت پولندی و یک شرکت فرانسوی بانکنوت جدید چاپ و به افغانستان ارسال کردهاند.
ارسال این بانکنوتها در هماهنگی و با اجازه امریکا به افغانستان انجام شده است. در آخرین مورد ۱۰ میلیارد افغانی پول نقد از سوی شرکت پولندی چاپ و به افغانستان ارسال شد.
با این حال؛ برخی از صرافان میگویند که بانک مرکزی که از سوی طالبان اداره میشود، بانکنوتهای جدید را به بازار عرضه نکرده و به همین دلیل بانکنوت فرسوده در ولایتهای مختلف افغانستان افزایش یافته است.
جمالالدین؛ صراف در این باره میگوید: «در بازار پولها مندرس شده و وضعیتاش خیلی خراب است، بانک مرکزی توجه ندارد که باید پولهای مندرس را جمعآوری و در عوض پولهای جدید عرضه کند.»
شرفالدین؛ باشنده هرات نیز با گلایه از افزایش بانکنوتهای فرسوده گفت: «پولهای کهنه زیاد است و پول جدید نیست. میگویند پول جدید میآید، اما نیست و نیامده ما در معاملات بسیار به مشکل روبرو هستیم.»
اکنون بازارهای افغانستان پر از بانکنوتهای فرسوده شده است.
شهروندان کشور از افزایش بانکنوتهای کهنه در بازارها انتقاد میکنند و میگویند که افزایش این بانکنوتها آنان را در داد و ستد به مشکل روبرو کرده است.
عبدالغنی؛ باشنده تخار در این باره خاطرنشان کرد: «پولهای کهنه برای ما زیاد میآید، مردم پول میدهند، اما دوباره همان را از ما نمیگیرند.»
امانالله دکاندار نیز از مشکلات خود در این باره میگوید: «نه تنها من که همه باشندگان با مشکل جدی روبرو هستند.»
از سالهای به اینسو، به علت استفاده بیش از حد از پول فیزیکی بانکنوتهای افغانی کمتر عمر می کنند و برای چاپ دوباره آن، میلیونها دالر به مصرف می رسد.
پس از به قدرت رسیدن طالبان، روند چاپ پول نیز با چالش روبرو شده است و تنها پولهای که از قبل در فرانسه و پولند چاپ شدهاند، به افغانستان منتقل شدهاند.
در همین حال؛ استاد پیشین دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل میگوید که گردش پول افغانی در بازارها در مقایسه با به دوره جمهوریت، خلاء بیش از ۱۰۰ میلیارد افغانی را نشان میدهد.
سید مسعود؛ استاد پیشین دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل اظهارداشت: «این خلاء باعث شده که تا اندازه ارزش پول به صورت تصنعی نگاه کند به دلیل اینکه سطح مصرف پایین است، به این معنا که سطح پایین تقاضا در بازار را دارد و این در حقیقت میتواند که کاهش تقریبا ارزش پولی دیگر کشورها را در برابرش نشان دهد».
به باور بانک مرکزی افغانستان زیر اداره طالبان در حال حاضر، بیش از ۲۷۵ میلیارد افغانی در بازارهای افغانستان در گردش است که ۲۰ میلیارد آن را بانکنوتهای کوچک تشکیل میدهند.
بانک مرکزی افغانستان درباره اینکه چرا بانکنوتهای تازه به ولایتهای کابل، هرات و تخار نرسیدهاند، جزئیاتی به دست نداد.