بانک توسعه‌ی آسیایی گزارش داده است که زنان افغانستان در پایین‌ترین سطح سواد در جهان قرار دارند.
بانک توسعه‌ی آسیایی در گزارشی سطح سواد بانوان را در کشورهای آسیایی بررسی کرده است.
یافته‌های این بانک نشان می‌دهد که زنان در افغانستان از لحاظ سطح سواد در وضعیت بدی قرار دارند.
در بخشی از این گزارش آمده است که کمتر از ۳۰ درصد زنان در افغانستان سواد خواندن و نوشتن دارند.
بانک توسعه‌ی آسیایی، تبعیض جنسی را دلیل اصلی این مشکل می‌دانند. پس از افغانستان، پاکستان در پایین این جدول قرار دارد.
بصیر دانشیار؛ استاد دانشگاه معتقد است: «براساس آماری که قبلن منتشر شده بود؛ نرخ سواد بانوان نزدیک به ۳۰ درصد بود که متاسفانه با این محدودیت‌ها و محرومیت‌ها اُفت بسیار شدیدی خواهد داشت و این عواقب بسیار ناگواری در آینده فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی افغانستان بر جای خواهد داشت.»
او در ادامه گفت: از طرف دیگر عدم حضور بانوان در مراکز تحصیلی و تعلیمی می‌تواند بر نوع حکومت‌داری در حال و در آینده تاثیرات بسیار نامطلوبی داشته باشد.
احمد خان اندر؛ آگاه سیاسی می‌گوید: «امارت اسلامی افغانستان (طالبان) فرامین را به‌خاطر منع تعلیم دختران افغانستان بالاتر از صنوف ششم و دانشگاه‌ها و اجازه‌ی کار برای آن‌ها صادر کرده است به وضاحت دیده می‌شود که گراف درصد خانم‌های بی‌سواد افغانستان روز به روز بالاتر می‌رود.»
با این حال، شماری از فعالان عرصه حقوق زنان می‌گویند که پس از به قدرت رسیدن طالبان، مکتب‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به روی زنان و دختران بسته شدند و سیاست‌های طالبان سبب انزوا و محرومیت بیشتر زنان شده است.
فرشته نوری؛ فعال حقوق زنان معتقد است:
«قابل تصور نیست که اگر در یک جامعه زنان از تعلیم، تحصیل و کار محروم شوند در دراز مدت چه اتفاقی می‌افتد. اما قطعا تمام شیرازه‌های زندگی اجتماعی آن جامعه به شدت و به شکل اسفناک و جبران ناپذیر دگرگون خواهد شد.»
این درحالی است که روز سه‌شنبه آزمون چهار و نیم ماه مکتب‌ها در کابل و برخی ولایت‌های دیگر آغاز شد. اما دختران اجازه رفتن به مکتب‌های متوسطه و لیسه را ندارند.
برخی از دانش‌آموزان و دانشجویان همچنان خواهان برداشتن محدودیت‌ها در برابر بانوان هستند.
مدینه دانشجوی بازمانده از تحصیل می‌گوید:
«با بسته ماندن دانشگاه‌ها سطح سواد جامعه پایین می‌آید و نزدیک به ۱۹۵ روز است که ما دانشگاه نرفتیم و به حاشیه کشیده شدیم. خانه ماندن و دانشگاه نرفتن باعث این شده که ما به زندگی بی‌انگیزه شویم و روز به روز روحیه خود را از دست بدهیم.»
۶۵۰ روز می‌شود که مکتب‌های متوسطه و لیسه به روی دختران افغانستان بسته است و طالبان تا هنوز به خواست شهروندان کشور در باره بازشدن مکتب‌ها و دانشگاه‌ها تمکین نکرده‌ند.
