روزنامه فارین پالیسی در گزارشی نوشته است؛ در حالی که ممنوعیت زنان و دختران در افغانستان از زندگی عمومی به ویژه تحصیل و کار به مشکلی بزرگ برای زنان افغانستان تبدیل شده، اما دروسی که پسرها در مکاتب می‌خوانند به مشکلی بزرگتر تبدیل شده است.
بسیاری از افرادی که از زمان بازگشت طالبان در آگست ۲۰۲۱ از افغانستان گریخته‌اند از خاطره تحصیلات خود در رژیم اول طالبان بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ می‌هراسند.
لاورین اوتس یک کارشناس آموزش و پرورش که با سیستم آموزشی افغانستان نیز آشنا است؛ می‌گوید: «شما می‌توانید از طریق سیستم آموزشی یک جامعه بسازید یا آن را بشکنید و طالبان این را می‌دانند. در اینجا یک دیدگاه واقعی سیاسی وجود دارد و باید نگرانی وجود داشته باشد که این یکی از اجزای کلیدی تشکیل دهنده یک دولت تروریستی است.»
اوتس در ادامه گفت: «هر چند آنها (طالبان) هنوز موفق به چاپ کتاب های درسی جدید نشده‌اند، چون زمان و پول کمی دارند.»
خانم اوتس به فارین پالیسی گفت: «اکنون ایدئولوژی طالبان بخشی از فضای فرهنگی است و معلمان مجبور به تدریس برنامه‌های درسی مورد تایید طالبان هستند. طالبان هرچند که نامشان به معنای «دانشجو» است، اما سال‌ها است که با آموزش در جنگ هستند.»
به گزارش روزنامه هشت صبح درباره برنامه درسی به روز شده طالبان از دسامبر گذشته نوشته است که دستور طالبان برای «حذف تصاویر همه موجودات زنده، تبلیغ جهاد، توجیه خشونت، خونریزی و ویرانی، منع هرگونه حمایت از دموکراسی و حقوق بشر ، مخالفت با تحصیل و آزادی زنان، تبلیغ روایت طالبان از تاریخ، تمرکز بر جهان اسلام و نادیده گرفتن جهان غیراسلامی به ویژه غرب» می‌شود.
بازرس ویژه ایالات متحده برای بازسازی افغانستان (سیگار) گفته که طالبان دریافته‌اند که برنامه درسی دولت جمهوری از «ارزش‌های اسلامی» مد نظر آنها منحرف شده است و موضوعات «غیراسلامی» مانند موسیقی و دموکراسی را تدریس می‌کند.
سیگار می‌گوید: «طالبان به دنبال تعریف مجدد مفاهیمی مانند آزادی، حقوق بشر، صلح و برابری در تفسیر خود از سنت اسلامی است و می‌خواهد آموزش دهد که چارچوب شریعت تنها راه دستیابی به این ارزش‌ها است.»
اما مشکل اساسی این است که آنچه در افغانستان اتفاق می‌افتد- همانطور که تاریخ نشان داده است – تنها در این کشور باقی نمی‌ماند و مانند ۲۰ سال قبل و کاری که القاعده با جوانان افراطی‌اش با جهان کرد؛ گریبان‌گیر کشورهای مختلف می‌شود.
عبدالله خنجانی از مقامات پیشین افغانستان در حکومت گذشته گفت: «تلقین، ضربه‌ای را به همراه خواهد داشت زیرا افراطی‌ها را بیشتر افراطی می‌کند».
خنجانی در ادامه گفت: «افغانستان می‌تواند به بستر پرورش و صدور افراط‌گرایی و افراطی‌ها به کشورهای همسایه و حتی مناطق دورتر تبدیل شود».
این درحالی است که پس از تسلط دوباره طالبان در افغانستان کشورها و نهادهای مختلف جهان بارها درباره خطر تبدیل افغانستان به محلی برای رشد و ترویج افراط گرایی هشدار داده‌اند.
