هرچند کشورهایی که نوروز را جشن میگیرند، پهنه زیادی از جغرافیای کره زمین را در اختیار ندارند. اما امروز آوازه نوروز به نقاط مختلف جهان رسیده و دوست داران این سنت باستانی همه ساله با گرامی داشت از آن آمدن بهار را جشن میگیرند.
نوروز علاوه بر افغانستان در ایران و تاجکستان هم گرامی داشته میشود، البته با تفاوتهایی که به آداب و رسوم مردم آن سرزمین باز میگردد. علاوه بر این کشورها مردم ترکمنستان، ازبیکستان، قزاقستان، قرقیزستان، عراق، ترکیه، پاکستان، هندوستان، روسیه، آلبانی، چین و آذربایجان هم نوروز را گرامی میدارند.
اما در افغانستان که زیر تسلط طالبان است، این جشن برگزار نخواهد شد، با آن که طالبان گفتهاند، نوروز را جشن نمیگیرند اما گفتههایی از برخی مسوولان طالبان پخش شده که برگذاری جشن نوروز را حرام دانستهاند.
در همین حال منابعی در ولایت جوزجان گفتهاند که اداره امر به معروف و نهی از منکر طالبان به باشندگان این ولایت هشدار دادهاند تا نوروز را جشن نگیرند.
ماموران امر به معروف و نهی از منکر به بخشهایی از شهر شبرغان مرکز این ولایت رفتهاند و به بزرگان مناطق هشدار دادهاند که اگر کسی نوروز را جشن بگیرد زندانی خواهد شد.
گفته میشود که همه ساله بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در نقاط مختلف دنیا نوروز را جشن میگیرند.
گرامیداشت از نوروز در افغانستان
گرامی داشت از نوروز در افغانستان پیشینهی درازی دارد، این جشن از هزاران سال بدین سو در افغانستان تجلیل میشود، در مورد چگونگی و زمان پیدایش نوروز در کشور اسناد موثقی در دست نیست، اما عدهای عمر آن را هم اندازهی پیشینه اقوام آریایی میدانند.
«میله گل سرخ» از مهم ترین جشنهای مردم افغانستان به ویژه شهروندان بخش های شمال کشور است.
میله گل سرخ، جشن ویژهای است که به مناسبت روییدن گلهای لاله و آغاز بهار در شمال بر پا میشود.
همه ساله علاقمندان زیادی از نقاط مختلف افغانستان و کشورهای دیگر برای دیدن این جشن به مزارشریف سفر میکنند.
جَهنده بالا آغازگر نوروز در افغانستان
بلند کردن «جَهنده» یا همان جهنده بالا در شهرهایی، چون کابل و مزارشریف از جمله مهمترین آیینهای مردم افغانستان در روز اول بهاراست. جَهنده «عَلمی» بلند است که با پارچههای رنگی تزیین میشود. در سالهای گذشته (پیش از تسلط طالبان) در شهر مزارشریف این مراسم با حضور مقام های دولتی، میهمانان خارجی و مردم با شکوه خاصی در محل زیارت منسوب به حضرت علی برگزار میشد.
مردم افغانستان اعتقاد دارند که اگر جَهنده در هنگام برافراشته شدن بدون کجی بالا رود، سال پیشرو سالی خوش برای مردم افغانستان است و اگر به سمت چپ از زمین بلند شود سال جدید با اتفاقات خوبی همراه نخواهد داشت.
پیش از تسلط طالبان در افغانستان روز اول نوروز در افغانستان تعطیل رسمی بود. است. اما پس از تسلط طالبان، آنها تعطیلی روز اول نوروز را از تقویم سال نو خورشیدی حذف کردند و امسال بهار درحالی از راه میرسد که علاقهمندان به تجلیل از نوروز اجازه این کار را ندارند.
برای ساختن جهانی صلح آمیز تلاش کنیم
آنتونیو گوترش، دبیرکل ملل متحد در پیامی ویدئویی که به مناسبت نوروز منتشر کرده، نوروز را نشانهای برای یک آغاز تازه دانسته است.
او در ادامه نوروز را تجلیلی از تنوع و میراث فرهنگی غنی بشریت میداند و معتقد است که نوروز فرصتی، برای همه است، تا با ارزشهای صلح، گفتگو و همبستگی نوروز هدایت شویم تا بر تعهد خود به حقوق و کرامت انسانی تاکید کنیم، احترام متقابل و مصالحه را ترویج دهیم و از کره زمین حفاظت کنیم و همآهنگ با طبیعت زندگی کنیم.
گوترش تاکید کرد: «بیایید همزمان با جشن گرفتن نوروز، امید و مهربانی را برگزینیم، فرصتهای پیش رو را در آغوش بگیریم و با هم برای ساختن جهانی صلح آمیزتر، پایدارتر و فراگیرتر برای همه تلاش کنیم.»
افغانستان تا ساعاتی دیگر درحالی وارد سال نو خورشیدی میشود که آمارهای نهادهای کمک رسان نشان میدهد که مردم در شرایط اقتصادی بدی به سر میبرند و نبود کار در کنار مشکلات اقتصادی زندگی میلیون شهروند افغانستان را تحت شعاع قرار داده است.
تاکید حامد کرزی بر آغاز بیدرنگ گفتمان ملی
حامد کرزی رئیس جمهور پیشین در پیامی به مناسبت آغاز سال نو در حساب توئیتری خود ضمن تبریک فرارسیدن جشن نوروز نوشته است: «با توجه به اهمیت بنیادی تعلیم برای رفاه، ترقی و خودکفایی کشور آرزومندم که حکومت سرپرست اسلامی با آغاز سال نو هجری خورشیدی، درهای مکاتب و پوهنتونها (دانشگاهها) را به روی دختران باز نموده و زمینهٔ برگشت زنان به کار را دوباره فراهم سازد تا فرزندان کشور اعم از دختران و پسران با کسب علم و دانش و تلاش مشترک بتوانند افغانستان عزیز را به قلههای رفیع کامیابی برسانند.»
او در ادامه تاکید کرده است که است برای تقویت هر چه بیشتر اتحاد و اتفاق ملی و تأمین صلح و ثبات پایدار در کشور بیدرنگ باید گفتمان ملی آغاز شود.
انتظار داریم در سال نو آموزشی دروازههای مکتبها و دانشگاهها به روی دختران باز شوند
عبدالله عبدالله رییس پیشین شورای عالی مصالحه ملی نیز در توییتی با فرارسیدن نوروز نوشت که سال نو ۱۴۰۲ در حالی فرا میرسد که با درد و دریغ میلیونها تن از شهروندان افغانستان از فقر، گرسنگی، بیکاری و آوارگی رنج میبرند.
عبدالله عبدالله نوشت که جامعهی جهانی باید به کمک مردم افغانستان ادامه دهد.
او در این توییت نوشته است: «از آنجایی که پیشرفت و تعالی کشور بدون آموزش و کار دختران و زنان که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند ناممکن است، انتظار داریم تا در سال نو تعلیمی دروازه های مکاتب و دانشگاه ها به روی دختران باز شوند و زمینه کار برای زنان با عزت کشور، مهیا گردد.»
عبدالله عبدالله بر وحدت و مشارکت ملی در افغانستان تاکید کرده است.