۳۴ سال پیش از امروز آخرین سرباز روس از افغانستان خارج و به اشغال ۱۰ ساله افغانستان خاتمه داد.
سربازان اتحاد جماهیر شوروی سابق پس از ۱۰ سال جنگ با مردم افغانستان در سال ۱۳۶۷ از افغانستان خارج شدند و دیگر تاب مقاومت را نیاوردند.
همه ساله مردم افغانستان با گرامی داشت از این روز مقاومت در برابر قشون سرخ شوروی را تجلیل می‌کنند.
احمد علیغوردروازی یکی از باشندگان ولایت هرات است که در ۱۸ سالگی برای دفاع از کشور به جهاد رفت.
او می‌گوید که از زمان تجاوز نیروهای شوروی تا شکست آنها جنگیده، تجاوز قشون سرخ شوروی به افغانستان سرآغاز تمام بدبختی‌ها و مشکلات مردم شد. نیروهای ارتش شوروی از زمان ورودشان از هیچ ظلمی بر ساکنان افغانستان دریغ نکردند.
احمد گفت: «در آن روزها همه مردم افغانستان زیر آتش نیروهای اشغالگر روس قرار داشتند و همانند جنگ کنونی که در اوکراین می‌بینید، افغانستان آن زمان همین قسم بود. اما مجاهدین با کمترین و اندک‌ترین امکانات از کشورشان دفاع کردند.»
او که حالا از جنگ خسته شده می‌گوید: «همبستگی و پیوند مردم افغانستان با یکدیگر در کنار عشق به میهن و ایمان به پیروزی عامل شکست نیروهای قشون سرخ شوروی شد.»
در همین حال، شماری از باشندگان افغانستان مشکلات موجود امروز در کشور را ناشی از تجاوز قشون سرخ شوروی به کشور می‌دانند. آنان معتقدند که شوروی با تجاوز به افغانستان بذر نفاق و بدبختی را در کشور کاشت.
عبدالله محمدی، باشنده ولایت هرات با بیان اینکه تمام بدبختی‌هایی که ما حالا داریم، همه از دست تجاوزگران است گفت: «زمانی که شوروی به ما حمله کرد ما حکومت خوبی داشتیم. اما بعد از آن همه با هم دشمن شدیم و تروریستان به کشور ما آمدند و ما را بدبخت کردند.»
فیض محمد نیز می‌گوید: «روسیه با تمام غرور به افغانستان تجاوز کرد، اما با روی سیاه شکست خورد و رفت. کشورهای دنیا همه باید بفهمند و دیگر بیشتر از این به کشور ما تجاوز نکنند و ما را به حال خود ما بگذارند.»
قشون ۱۲۰ هزار نفری شوروی سابق مجهز به پیشرفته‌ترین جنگنده‌های نظامی و سلاح‌های مدرن
در ششم ماه جدی ۱۳۵۸ در یک کودتا وارد افغانستان شد و با سرنگونی حکومت حفیظ‌الله امین با به قدرت رساندن، ببرک کارمل قدرت را به دست گرفتند و رسما به افغانستان تجاوز کرد.
پس از این تجاوز آشکار ارتش سرخ شوروی، قیام‌های مسلحانه مردمی در گوشه و کنار افغانستان آغاز شد و این قیام تا ۱۰ سال دوام کرد تا اینکه منجر به شکست قشون شوروی شد.
تجاوز روس‌ها مشکلات زیادی را برای مردم افغانستان به وجود آورد و باعث شد تا بيش از يک میليون شهروند افغانستان کشته شوند و هزاران تن دیگر معيوب و میليون‌ها تن دیگر نیز مجبور شوند رو به مهاجرت بیاورند.
بر بنیاد آمارهای ارائه شده در مبارزه ۱۰ ساله مردم افغانستان در برابر نیروهای اشغالگر روسی، بیش از یک میلیون شهروند افغانستان به شمول ۹۰ هزار مجاهد، بیش از ۲۰ هزار نیروی امنیتی و شماری زیادی از غیرنظامیان کشته شدند.
در کنار تلفات وارد شده به مردم افغانستان این جنگ نابرابر جان ۱۴ هزار سرباز شوروی را گرفت.
روز ۲۶ ماه دلو یکی از روزهای پرافتخار برای مردم افعانستان است و همه ساله با رخصتی کارمندان دولت از این روز با برگزاری محافل و مجالس رسمی تجلیل و گرامیداشت می‌شود و از فداکاری، مبارزه و جانفشانی‌های مردم افغانستان در برابر تجاوز قشون سرخ شوروی یادبود می‌شود.
پس از شکست قشون سرخ شوروی از افغانستان، ساکنان این کشور امید رسیدن به صلح، ثبات و آرامش دائمی را داشتند. اما این رویایشان به حقیقت مبدل نشد و پس از آن نیز جنگهای دیگر نیابتی تحت نام‌هاي مختلف در افغانستان ادامه یافت و تا اکنون ظاهرا ساکنان این مرز و بوم از میراث بجا مانده شوروی سابق رنج می‌برند.
