نبود خدمات بهداشتی در بیشتر ولایتهای افغانستان، مردم را با چالشهای زیادی مواجه ساختهاست. در این میان، بدخشان از شمار ولایتهای دور دست افغانستان است که مردم آن به دلیل نبود خدمات بهداشتی جان خود را از دست میدهند.
در همین حال، شماری از باشندگان ولایت بدخشان با انتقاد از خدمات بهداشتی در این ولایت میگویند که پس از آن که در دورهی جمهوریت قرارداد خدمات بهداشتی در بدخشان به نهاد آقا خان واگذار شد، خدمات چشمگیری در بخش بهداشتی در این ولایت انجام نشدهاست.
اما داکتر فرهمند ابراهیم خلیل، مسؤول خدمات بهداشتی دفتر آقاخان در بدخشان میگوید: «در بدخشان نهاد آقا خان، خدمات صحی را به مردم بدخشان ارائه میکند. ما در بدخشان ۱۱۵مرکز صحی داریم و خدمات به مردم، به بهترین شکل عرضه میشود.»
در شفاخانه دارو پیدا نمیشود
باشندگان شهر فیضآباد از نبود پزشکان مُجرب و امکانات در شفاخانهی ولایتی برهانالدین ربانی شکایت دارند.
نسیمه مادر دو کودک است که از اثر سوء تغذی، طفل سه ماههی خود را در این شفاخانه بستر کردهاست.
او میگوید: «از ۱۰ روز به این طرف در این شفاخانه هستم؛ اما وضعیت طفلم هنوز هم خوب نیست. ما حتا اکثر داروها را از بیرون با قیمت بالا خریداری کردهایم. در خود شفاخانه دارو پیدا نمیشود و ما مجبور هستیم که از داروخانههای شخصی دارو بگیرم.»
شفیق که از ولسوالی اشکاشم مادرش را برای درمان به مرکز ولایت (فیضآباد) آوردهاست، میگوید: «مادرم چندین ماه میشود که مریض است، در اشکاشم داکتران به ما گفتند که باید این جا بیاییم. سه روز میشود که او بستر است؛ ولی داکتران این جا بسیار کم به ما توجه میکنند و حتا بعضی معاینهها توسط نرسهای (پرستاران) کار آموز انجام میشود و داکتران متخصص چندان علاقهای برای دیدن مریضان ندارند.»
حمیرا، یکی دیگر از مریضانی است که از رفتار و بیتوجهی پزشکان شفاخانهی ولایتی بدخشان شکایت میکند: «من چند ماه پیش که در خوابگاه دولتی تحصیلات عالی بودم، بارها شاهد رفتار نادرست داکتران با محصلانی که مریض میشوند، بودم. وقتی ما با مریض اینجا آمدیم، داکتران مجرب به ما رسیدگی نکردند و کارآموزان رسیدگی میکردند. داکتر باید مهربان باشد؛ اما اینها با مریضهای شان رفتار زشت میکنند.»
دلیل بیتوجهی پزشکان امتیازهای اندک آنان است
داکتر غدیر برهان، در واکنش به این شکایت بیماران گفت: «داکتران در بدخشان به دلیل امتیاز کم که از سوی بخش خدمات صحی برای شان داده میشود، چندان علاقهای به کار کردن در شفاخانهها و کلینکها ندارند و بیشتر تمرکز شان بالای کلینکهای شخصی شان است.»
شفاخانهی ولایتی بدخشان ۲۵۸ کارمند دارد. در این شفاخانه ۴۴ پزشک متخصص کار میکنند. چند پزشک هندی نیز در این شفاخانه فعالیت دارند.
تنها شفاخانهی مرکزی بدخشان در شهر فیضآباد نیست که این مشکلات را دارد. شماری از مسؤولان درمانگاهها نیز در ولسوالیهای بدخشان از خدمات بهداشتی و نبود دارو شکایت دارند.
چندی پیش، شماری از ساکنان پامیر نیز به دلیل گسترش بیماری ناشناخته و نبود داروهای مورد نیاز، ناگزیر شده بودند که از ولسوالی اشکاشم به شهرهای دیگر بروند.
پس از سقوط جمهوریت، شمار زیادی از پزشکان تاجیکستانی فعالیت خود را در ولسوالیهای شغنان، اشکاشم، زیباک و درواز بدخشان متوقف کردند و این به مشکلات و چالشهای باشندگاه این ولایت افزود.