مسؤولان آموزش‌گاه‌های خصوصی در ولسوالی شغنانِ ولایت بدخشان نگران وضعیت آموزش‌گاه‌های شان پس از وضع محدودیت‌های طالبان هستند.
محبت شاه نعیمی، مدیر یک آموزش‌گاه خصوصی در شغنان می‌گوید که در دروه جمهویت بیش از ۳۰۰ شاگرد و ۱۰ استاد داشته‌است؛ اما متأسفانه به دلیل تحول‌های پسین سیاسی در کشور و وضع محدودیت بر دختران و آموزش‌گاه‌ها، تمام مراکز آموزشی رو به سقوط است.
نعیمی در ادامه گفت: «در حالی‌که ما خدمات رایگان را فعلن با استادان رضا کار در پیش گرفتیم؛ اما تعداد علاقمندان کاهش زیادی داشته‌است. شاگردان پسر نیز امید و آینده‌ی شان را بدون حضور خواهران خود تاریک و مبهم می‌دانند.»
در همین حال، شماری از بانوان در ولسوالی شغنان، به‌گونه‌ی پنهانی در خانه‌ها مصروف آموزش هستند.
یکی از استادان مکتب‌های پنهانی که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، به خبرنگار آمو گفت: «مردم شغنان همیشه در فراگیری علم پیش‌گام بوده‌اند. از روزی که اداره‌ی طالبان روی‌کار آمده، دختران ما اجازه‌ی حضور در مراکز آموزشی را ندارند. من تصمیم گرفتم به آنها کمک کنم و حالا به ۴۰ تن از دختران ریاضی درس می‌دهم.»
پس از وضع محدودیت طالبان در برابر آموزش دختران در افغانستان، شمار زیادی از دختران در ولسوالی‌های اشکاشم، شغنان و واخان به شکل پنهانی مصروف تحصیل هستند و شمار اندکی از آنها فشارهای طالبان را قبول کرده و خانه‌نشین شده‌اند.
انیسه، یکی از دخترانی است که با وضع محدودیت طالبان و اجازه ندادن خانواده‌اش از آموزش باز مانده‌است.
او می‌گوید: «در جامعه‌ی ما مرد‌سالاری است و برای زنان حقی قایل نیستند. از دین برداشت غلط دارند، آیات قرآن را تفسیر غلط می‌کنند و آن حقی را که قرآن برای آموزش زن داده است، به آن عمل نمی‌کنند.»
مسؤولان یک آموزش‌گاه دیگر در شغنان نیز از وضعیت بدِ اقتصادی رنج می‌برند. این آموزش‌گاه بیش از ۱۵۰شاگرد دارد که تنها ۶۶ تن آنها پسران هستند.
این دانش‌آموزان برای سپری کردن آزمون کانکور در این آموزش‌گاه آمادگی می‌گیرند و متباقی آنان در بخش‌های گوناگون در حال آموختن اند.
فرید، بنیادگذار آموزش‌گاه الماس در شغنان است که چند سال پیش با سختی بسیار این آموزش‌گاه را تأسیس کرد. او می‌گوید: «از وقتی که طالبان درس خواندن را بر دختران ممنوع کرده‌اند، آموزش‌گاه رو به سقوط است؛ چون ما هرسال بیش‌ترین دانش‌آموزان را از میانِ دختران داشتیم.»
او افزود: «شمار شاگردان ما روز به‌روز کم می‌شود، ما با مشکلات اقتصادی زیادی روبه‌رو هستیم. وضعیت اقتصادی مردم نیز خوب نیست و شاگردان به دلیل نبود پول، نمی‌توانند که به صنف‌های مورد علاقه‌ی شان ثبت نام کنند.»
عزیز محمد، یکی از دانش‌آموزان این آموزش‌گاه است. او می‌گوید: «من آمادگی کانکور می‌خوانم؛ اما در این آموزش‌گاه حتا چوکی هم نیست تا ما درس بخوانیم و سرمای هوا هم مشکلات ما را افزایش داده‌است.»
در همین حال، نوروزعلی یکی از فعالان مدنی در ولسوالی شغنان با اشاره به این افزایش مراکز آموزشی رایگان گفت: «مردم ما همیشه خود شان بدون کمک حکومت‌ها مشکلات خود را حل کرده‌اند. امروز هم در شغنان دختران ما نظر به دیگر ولسوالی‌ها به صورت حضوری و پنهانی بیش‌تر درس می‌خوانند.»
این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شود که طالبان افزون بر اینکه آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را منع کرده بودند، حضور دختران در دانشگاه‌ها را هم ممنوع اعلام کردند.
