فرهنگ و هنر

پیش‌رفت ۹۰ درصدی کار ترمیم و بازسازی منار پنجم هرات

تصویری از منار پنجم هرات و آرامگاه گوهرشاد بیگم

روند ترمیم و بازسازی منار پنجم در ولایت هرات، از سوی یک نهاد خصوصی جریان دارد و مسؤولان این پروژه از پیش‌رفت ۹۰ درصدی کار آن سخن می‌زنند.

منار پنجم، یکی از آبده‌های تأریخی ولایت هرات است که بیش از ۶۰۰ سال پیشینه دارد؛ اما در گذر زمان، به‌دلیل روی‌دادهای طبیعی، از مسیر اصلی‌اش منحرف شده‌است.

زلمی صفا، آمر حفظ آبدات تأریخی ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان در ولایت هرات، می‌گوید: «ساخت منار پنجم هرات و کار مرّمت آن از سوی دفتر فرهنگی آقا خان و به‌همکاری پوهنتون (دانشگاه) فلورانس کشور ایتالیا که چندی پیش آغاز شده بود، در حال حاضر جریان دارد».

هزینه‌ی بازسازی منار پنجم هرات، نزدیک به ۲۰۰ هزار دالر امریکایی پیش‌بینی شده و قرار است ۵۰ درصد از این هزینه را، اداره‌ی طالبان بپردازد.

اکنون کار ترمیم و بازسازی بخش اول منار پنجم هرات ۹۰ درصد پیش‌رفت داشته و پس از سه ماه، در آستانه‌ی تکمیل است. قرار است در سه سال آینده، کار استحکام‌بخشی و ترمیم این آبده‌ی تأریخی، تکمیل شود.

نعیم‌الحق حقانی، رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در هرات نیز در این باره می‌گوید: «ما در تلاش حفظ و مرّمت آبدات تأریخی هستیم و هم اکنون همکاری چندین نهاد خارجی و داخلی را در خصوص مرّمت و ترمیم آبدات تاریخی هرات جلب کرده‌ایم.»

در همین حال، باشندگان شهر هرات می‌گویند که دولت باید در حفظ آبدات تأریخی تلاش کند تا این میراث‌های تأریخی که هویت و اعتبار کشور است، از بین نرود.

نیت‌الله، باشنده‌ی شهر هرات با اشاره به این‌که هیچ‌گاه به آبده‌ها و ساحات تأریخی توجه لازم نشده‌است، افزود: «به‌همین دلیل، حالا بعضی از این آبده‌های تأریخی در حال فروپاشی است و نیاز مبرم به‌بازسازی دارد.»

کارشناسان امور فرهنگی در هرات باورمند اند که بسیاری از آثار تأریخی که امروز در هرات وجود دارد، مربوط به دوره‌ی تیموریان است.

محمد صدیق میر، کارشناس مسایل فرهنگی، در مورد ارزش و اهمیت آبدات تأریخی مانند منار پنجم هرات، می‌گوید: «این آبدات، بیان‌گر تأریخ ۵ هزار ساله‌ی هرات هستند و باید از آن‌ها حفاظت شود.»

در گذشته، شمار منارهای هرات ۱۰ باب بود و مدارس دینی، مسجد و محل طبابت در آن‌ها موقعیت داشت.

منار پنجم شهر هرات در سال ۱۴۱۷ میلادی، به ابتکار و تلاش شاهرخ میرزای تیموری و گوهرشاد بیگم و چهار منار دیگر هرات در دوره‌ی سلطان حسین بایقرا و امیرعلی شیر نوایی تهداب‌گذاری شده‌است.

ولایت هرات، در حال حاضر بیش از ۷۸۰ آبده و ساحه‌ی باستانی و تأریخی را در خود جای داده‌است که بیش‌تر آن‌ها به‌دلیل بی‌توجهی در حفظ و نگه‌داری شان آسیب دیده‌است و نیازمند مرّمت و بازسازی استند.