افغانستان

بحران فرار مغزها؛ دانشگاه‌های دولتی با کم‌بود استاد روبه‌رو استند

محوطه دانشگاه کابل

دانشگاه کابل، از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین دانشگاه‌های کشور است که پیش از تسلط طالبان هزاران دانش‌جو در مقطع‌های لیسانس و فوق لیسانس در این دانشگاه مشغول تحصیل بودند؛ اما پس از روی کار آمدن اداره‌ی طالبان این مرکز آموزشی رنگ دیگری به خود گرفته‌است.

زهرا ماندگار دانش‌جوی سال سوم رشته‌ی فوتوگرافی می‌گوید که با نبود استادان مواجه استند و فعلن در این بخش (دیپارتمنت) تنها یک آموزگار رسمی دارند و بقیه به‌گونه‌ی همکار از دیگر بخش‌ها می‌باشند .

بانو ماندگار در ادامه افزود: «از پنج ساعت درسی فقط یک الی دو ساعت را آموزش می‌بینیم و بعضی اوقات حتا اصلن درس نمی‌خوانیم. ما با این‌که محصل رشته‌ی فوتوگرافی هستیم؛ اما قادر به انجام کار عملی در داخل دانشگاه نیستیم و فقط باید از روی متن درس بخوانیم که برای این کار آموزگار نیست.»

او در ادامه با اشاره به این‌که فضای آموزشی برای هر دانش‌جو متفاوت است و برای هر دانش‌جو احساس راحتی و امنیت مهم است، افزود: «این‌ها چیزهایی است که ما نداریم و به‌شکل مبارزه پیش می‌رویم. باید چادر و لباس سیاه بر تن داشته باشیم، اگر نه اجازه‌ی ورود به دانشگاه را نداریم.»

عنایت‌الله دانش‌جوی سال چهارم دانشگاه پلی تخنیک کابل است. او می‌گوید که در اوایل با کمبود استاد مواجه بودیم و حالا کمی از این مشکل کاسته شده‌است.

او ادامه‌ی چالش‌های اقتصادی میان دانش‌جویان و روحیه نداشتن برای درس خواندن را دلیل کاهش  دانش‌جویان در دانشگاه‌ها می‌داند.

در همین حال، یکی از استادان دانشگاه کابل که نخواست نامش گرفته شود، به خبرنگار تلویزیون آمو می‌گوید که “ما با کمبود اساتید مواجه هستیم. در دیپارتمنت ما چهار استاد وجود داشت که فعلن فقط یک نفر حضور دارد و بقیه به خارج از کشور رفته‌اند.”

او در ادامه گفت: «معاش ما در حدود ۵۰ فیصد کاهش یافته‌است. در حکومت قبلی تعداد اساتید در هر دانشکده در حدود هشت نفر بود که فعلن این اساتید به بیرون از کشور رفته‌اند. همچنین در تمام دانشگاه  حدود ۶۰ الی ۷۰ استاد حضور داشتند که فعلن فقط ۱۵ استاد مانده و آموزگاران زن نیز اجازه‌ی اشتراک در صنف‌های آقایان را ندارند.»

استاد مسعود از استادان پیشین دانشگاه کابل، تمام حرف‌ها را وابسته به‌تعاملات سیاسی می‌داند؛ موضوعی که به باور او بر روی استادان تاثیرگذار است.

آقای مسعود دلیل فرار این استادان را دل‌هُره، ناامیدی، ترس، اطمینان نداشتن به آینده و ترس از جان دانسته و می‌افزاید: «اگر برای اساتید فضای روانی آرام، تامین شرایط مادی و مصونیت جانی باشد، آن‌ها دوباره به کشور باز خواهند گشت؛ اما اگر در میان تشنج‌های فکری و روانی قرار گیرند، تعداد محدودی از آموزگاران (که در کشور باقی مانده‌اند) هم مجبور به ترک کشور خواهند شد و دانشگاه‌ها به علمایی می‌ماند که خودشان دانشگاه را ندیدند و این خود یک فاجعه است.»

با این حال مولوی احمد تقی سخن‌گوی وزارت تحصیلات عالی طالبان با رد این گفته‌ها می‌گوید که خلا و نبود استادان حل شده و با استادانی که بیرون از کشور رفته‌اند صحبت شده و بسیاری‌ از آنان دوباره به کارشان برگشته‌اند.

این درحالی است که پس از سقوط حکومت پیشین، در کنار بخش‌های دیگر، بخش آموزش و پرورش هم باچالش‌های بسیاری روبه‌رو شده و بربنیاد معلومات اولیه ۲۲۹ نفر از استادان دانشگاه از ولایت‌های کابل، هرات و بلخ به خارج از کشور رفته‌اند .