مقامهای ادارهی طالبان میگویند که قرارداد نظارت از ترافیک هوایی افغانستان برای ۱۰ سال است و پس از این هواپیماهایی که از فضای افغانستان عبور میکنند، از سوی این شرکت نظارت خواهند شد.
شرکت گاک امارت متحدهی عربی که در دوران جمهوری متهم به فساد بود، حالا قرارداد خدمات زمینی، امنیت هوانوردی و نظارت از ترافیک هوایی کشور را بهدست آوردهاست؛ موردی که انتقادهای بسیاری را بههمراه داشتهاست.
در مراسمی که روز پنجشنبه با حضور ملا عبدالغنی برادر در مرکز رسانههای حکومت برگزار شد، آخرین قرارداد میدان هوایی و حریم هوایی کشور به این شرکت اماراتی واگذار شد.
ملا عبدالغنی برادر معاون اقتصادی ریاست الوزرای طالبان در این مراسم گفت: «این قرار داد بههمین هدف امضا شد که در نتیجهی آن در افغانستان برخی شرکتها پروازهای خود را آغاز کردند و یک اندازه به تجارت و اقتصاد کشور اثر مثبت گذاشت و امروز قرار داد ارائه خدمات راهنمایی هواپیماها در فضای افغانستان امضا میشود.»
بربنیاد این قرارداد ده ساله، در پنج سال نخست، درآمد تمامی پروازهای عبوری از فضای افغانستان به جیب شرکت گاک خواهد رفت و سپس به گونهی مشارکتی این درآمدها میان ادارهی طالبان و شرکت گاک تقسیم خواهد شد.
حمیدالله آخندزاده سرپرست وزارت ترانسپورت و هوانوردی طالبان نیز در این مراسم گفت: «هدف اساسی این پروژه اول این است که خدمات رهنمایی هواپیماها و خدمات در برخی میدانهای هوایی را آماده کند. با عملی شدن این پروژه به هواپیماهایی که از فضای افغانستان عبور میکنند و به هواپیماهایی که در میدان هوایی کشور نشست میکنند، خدمات ارائه خواهد شد.»
انحصار نتیجهی خراب بههمراه دارد
در همین حال یک آگاه مسایل اقتصادی به این باور است که در کشورهای بحرانی و متشنج مانند: افغانستان، مدیریت فرودگاه از رهگذر سیاسی و امنیتی مسئلهای مهم است و واگذاری خدمات زمینی، امنیت هوانوردی و حریم هوایی به یک شرکت، رقابت را از میان بر میدارد که به زیان منافع ملی و امنیت کشور تمام خواهد شد.
سید مسعود، استاد دانشگاه میگوید: «ریسک این فوقالعاده زیاد است. نمی فهمم چرا طالبان این ریسک را پذیرفتهاند، موقف انحصاری یک شرکت در درون یک کشور، معنای گرفتن تمام قدرت همان بخش و همان سکتور را دارد و همیشه نتیجهی خراب دارد.»
از سویی هم، مُعین عملیاتی وزارت ترانسپورت و هوانوردی طالبان میگوید که شرکت گاک، بهترین پیشنهاد را ارائه کرده و بهسود منافع ملی کشور است و بههمین دلیل تمامی بخشهای فرودگاههای کشور به همین شرکت واگذار شدهاست.
اما امام محمد وریماچ، مُعین پیشین وزارت ترانسپورت و هوانوردی به این باور است که تا افغانستان از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشود، شرکتهای بزرگ هوانوردی پروازهای خود را به فرودگاه کابل از سر نخواهند گرفت.
وریماچ گفت: «هنوز طالبان از سوی هیچ کشور بیرونی به رسمیت شناخته نشدهاست. در سیاست بینالمللی و مبادلهی تجارتی و اقتصادی، افغانستان بسیار ضعیف است. به این دلیل بازشدن مارکیت بزرگ در بخش پروازهای بینالمللی بعید است. تا افغانستان به رسمیت شناخته نشود، شرکتهای بزرگ در این وضعیت آشفته سرمایهگذاری نمیکنند.»
بربنیاد آمارهای وزارت ترانسپورت و هوانوردی طالبان در یک سال گذشته، بیش از۱۵ هزار پرواز عبوری از فضای افغانستان انجام شده که افغانستان در نتیجه بیش از ۱۰ میلیون دالر درآمد داشتهاست.
پس از سقوط نظام جمهوری، پرواز شرکتهای بزرگ هوانوردی مشمول شرکت هوانوردی امارات، فلای دوبی و ترکش ایرلین به افغانستان قطع شده و تا هنوز این شرکتها پروازهای خود را به افغانستان از سر نگرفتهاند.