شبکه خبری «ان‌پی‌آر» گزارش داده است که بیش از ۲۰۸ دانشجوی دختر افغانستان که در قالب برنامه بورسیه آنلاین دانشگاه امریکایی افغانستان مشغول آموزش بودند، پس از تصمیم ناگهانی اداره توسعه بین‌المللی ایالات متحده برای توقف این برنامه، در وضعیت بلاتکلیفی قرار گرفته‌اند.
بر اساس این گزارش این بورسیه که تنها امکان ادامه تحصیل برای ده‌ها دختر بازمانده از آموزش را فراهم می‌کرد، حالا بدون هشدار قبلی و به‌طور فوری متوقف شده است.
برنامه‌ی بورسیه آنلاین دانشگاه امریکایی افغانستان، پس از ممنوعیت تحصیل دختران توسط طالبان در دسمبر ۲۰۲۲، یکی از معدود گزینه‌های در دسترس برای دختران افغانستان بود.
این بورسیه از سوی اداره توسعه ایالات متحده تأمین مالی می‌شد و به دختران اجازه می‌داد که از خانه‌های خود در افغانستان یا از کشورهای همسایه چون قطر و عمان، آموزش آنلاین دانشگاهی را ادامه دهند.
این اداره پیش از این تعهد کرده بود که این برنامه تا پایان ماه جون ۲۰۲۵ ادامه خواهد یافت، اما در تاریخ ۵ اپریل سال جاری، دانشجویان پیامی از سوی این اداره دریافت کردند که در آن اعلام شده بود برنامه به‌صورت فوری متوقف می‌شود.
در پیام ارسالی آمده بود که این تصمیم «براساس بررسی مجدد و تعیین ناسازگاری برنامه با اولویت‌های جدید دولت امریکا» اتخاذ شده است.
برنامه‌ی بورسیه دانشگاه امریکایی افغانستان با هزینه ۵۰ میلیون دالری در سال ۲۰۱۸ ایجاد شد. این کمک هزینه توسط اداره توسعه ایالات متحده به بنیاد دانشگاه تگزاس «ای‌ام» داده شد تا برنامه‌ای برای آموزش دختران افغانستان طراحی و اجرا شود.
یکی از مقام‌های دخیل در اجرای این برنامه که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، به «ان‌پی‌آر» گفته است که اصل سرمایه‌ی ۵۰ میلیون دالر تاکنون دست‌نخورده باقی مانده و صرفاً سود حاصل از سرمایه‌گذاری آن برای پرداخت هزینه‌های بورسیه‌ها، معلمان و سایر خدمات استفاده شده است.
او تأکید کرده است که «ادامه این برنامه هیچ هزینه‌ای اضافه برای مالیه‌دهندگان امریکایی ندارد» و تنها چیزی که نیاز است، تمدید زمان استفاده از سود این سرمایه تا سال ۲۰۳۰ است.
با این حال یکی از دریافت‌کنندگان این بورسیه که برای حفظ امنیت خود نیز خواست نامش افشا نشود، به این رسانه گفته است که از سال ۲۰۲۴ به کمک این بورسیه در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات تحصیل می‌کند. او تاکنون ۴۹ واحد درسی از مجموع ۱۲۰ واحد مورد نیاز برای فراغت را سپری کرده و انتظار داشت در سال ۲۰۲۶ فارغ‌التحصیل شود.
او می‌گوید: «این بورسیه برای من همه‌چیز بود. در تاریک‌ترین روزهای زندگی‌ام، مانند یک نور در دل شب ظاهر شد. بعد از سقوط کابل، این برنامه بزرگ‌ترین امید من برای آینده‌ام بود.»
بر اساس این گزارش حدود ۱۲۰ دانشجوی دیگر نیز از طریق همین برنامه موفق شدند به کشورهای عمان و قطر منتقل شوند و به‌صورت حضوری به تحصیل ادامه دهند؛ هزینه‌های زندگی آن‌ها نیز شامل این بورسیه می‌شد. اما با تعلیق برنامه، سرنوشت همه‌‌ای این دانشجویان نیز در ابهام فرو رفته است.
با این حال شبکه خبری «ان‌پی‌آر» گفته است که سازمان‌دهندگان این برنامه بارها تلاش کرده‌اند با مسئولان اداره توسعه ایالات متحده تماس بگیرند تا درباره ادامه یا توقف کامل این پروژه وضاحت بگیرند.
آنان همچنین خواستار دیدار با افسران توافق‌نامه وزارت خارجه امریکا شده‌اند، اما تاکنون هیچ پاسخ رسمی دریافت نکرده‌اند.
شبکه خبری «ان‌پی‌آر» می‌گوید که آنان در تاریخ‌های ۱۷ و ۲۹ مارچ و ۸ اپریل نیز به وزارت خارجه ایالات متحده پیام فرستاده اند تا در مورد آینده این بورسیه سوال کند.
وزارت خارجه تنها در پاسخ به یکی از پیام‌ها در ۱۸ مارچ گفته بود که کمک مالی تا ۳۰ جون ادامه می‌یابد، اما درباره ادامه آن پس از این تاریخ اظهار نظری نکرده است.
تصمیم ناگهانی اداره توسعه ایالات متحده برای توقف این بورسیه با واکنش شدید نهادهای حقوق بشری روبه‌رو شده است.
سحر فطرت، پژوهشگر بخش حقوق زنان در دیدبان حقوق بشر، در گفتگو با «ان‌پی‌آر» گفته است: «در چهار سال گذشته، دختران با محدودیت‌های بی‌سابقه در زمینه تحصیل مواجه شده‌اند. این بورسیه‌ها تنها خلأهای باقی‌مانده برای ادامه تحصیل آنان بود. قطع آن، یک فرصت نادر را از میان می‌برد.»
او افزود: «گروه کوچکی از دختران توانستند با هزاران دشواری، مکتب را به پایان برسانند و واجد شرایط این بورسیه‌ها شوند. این فرصت حالا از بین می‌رود و امید آنان به آینده نابود می‌شود.»
یکی از دانشجویان با حالتی پر از ناامیدی می‌گوید: «نمی‌دانم چه بر سر من و هم‌صنفانم خواهد آمد. همه زحمات، فداکاری‌ها و آرزوهایم در حال نابودی است. نمی‌فهمم چرا مقامات جهانی به دختران افغانستان اجازه تحصیل نمی‌دهند؟»
برنامه بورسیه آنلاین دانشگاه امریکایی افغانستان که پس از سلطه طالبان به‌عنوان یکی از معدود گزینه‌های باقی‌مانده برای آموزش عالی دختران افغانستان معرفی شده بود، حالا خود نیز در تاریکی فرو رفته است؛ تاریکی که آینده تحصیلی صدها دختر را تهدید می‌کند.
