دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه ملل متحد (اوچا) در گزارش ماه جنوری سال جاری میلادی خود گفته است که ممنوعیت آموزش دختران توسط طالبان، نسلی را در افغانستان به خطر انداخته است.
این سازمان دلایل دیگری از جمله فقر و توسعه‌نیافتگی را از چالش‌های «حیاتی و طولانی مدت» در کشور عنوان کرده است.
به گفته اوچا در حال حاضر حدود ۱.۵ میلیون دختر به دنبال ممنوعیت آموزش بالاتر از صنف ششم، توسط طالبان که در مارچ ۲۰۲۲ میلادی وضع شد و وارد سومین سال خود می‌شود، از مکتب بازمانده‌اند.
اوچا می‌گوید که این ممنوعیت، دختران را در معرض خطر بی‌سوادی، کار کودکان، ازدواج زودهنگام و قرار گرفتن در معرض خشونت مبتنی بر جنسیت و «ساختارهای مقابله‌ای» منفی قرار داده است و مشکلاتی را که زنان افغانستان در سراسر کشور با آن مواجه هستند، تشدید می‌کند.
در گزارش این سازمان آمده است که در عین حال، تقریباً ۹ میلیون کودک، از جمله ۸۸۸ هزار معلول، در شرایط اضطراری نیاز به آموزش دارند.
در بخشی از این گزارش افزوده شده که دستورالعمل شفاهی طالبان در جنوری ۲۰۲۳ میلادی در مورد انتقال صنف‌های آموزش مبتنی بر جامعه از سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی به سازمان‌های غیردولتی ملی و در نهایت به ادارات آموزش ولایتی، نیز چالش‌های مهمی را ایجاد کرده است.
دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه ملل متحد می‌گوید که این تغییر دسترسی به آموزش را به شدت محدود کرده است و تنها یک هزار و ۳۱۵ صنف از ۴ هزار و ۳۳۲ صنف انتقالی تا دسمبر ۲۰۲۴ میلادی فعال باقی مانده‌اند.
اوچا می‌افزاید که در نتیجه تقریباً ۵۲ هزار کودک، عمدتاً دختر، ترک تحصیل کرده‌اند. تاکید وزارت معارف اداره طالبان بر سرمایه‌گذاری در مکتب‌های دولتی نگرانی‌هایی را در مورد آینده برنامه‌نویسی ایجاد کرده است، برنامه‌ای که به عنوان یک راه نجات حیاتی برای کودکان در مناطق دور افتاده و محروم عمل می‌کند. در حال حاضر وزارت معارف طالبان در حال بازنگری مدل سی‌بی‌ای به طور کلی است و راه جدیدی برای رسیدگی به کودکان خارج از مدرسه پیشنهاد خواهد شد.
این سازمان تاکید می‌کند که فقر همچنان یکی از بزرگترین موانع آموزش در افغانستان است. بر اساس ارزیابی سال ۲۰۲۴ میلادی کل افغانستان، ۱۱ درصد از خانواده‌ها گفتند که به دلیل محدودیت‌های مالی، آموزش را از اولویت خارج کرده‌اند. کودکان در حال حرکت نیز دسترسی به آموزش را دشوار می‌دانند، به‌ویژه جمعیت‌های بازگشته‌شده از ایران و پاکستان.
در این گزارش آمده است که در سال ۲۰۲۴ میلادی، تنها ۲۰ درصد از تقریباً ۱۸۲ هزار کودک بازگشته در سن مکتب که به کشور عودت کرده‌اند، عمدتاً به دلیل مسائل مربوط به اسناد، مشکلات مالی، موانع زبانی، تفاوت‌های فرهنگی و کمبود مکتب‌ها، فضاهای آموزشی و مواد آموزشی در مناطق بازگشتی خود، قادر به دسترسی به آموزش بوده‌اند. اما این سازمان تاکید می‌کند که در سال ۲۰۲۵ میلادی، به نظر می‌رسد کودکان خارج از مکتب افزایش یابند.
اوچا می‌گوید که برای رسیدگی به نیازهای آموزشی فوری در افغانستان، به ۹۳.۳ میلیون دالر در سال ۲۰۲۵ میلادی نیاز است تا از ۸۳۱ هزار کودک حمایت کند. این بودجه به تامین مواد آموزشی، آموزش معلمان و شوراهای اجتماعی، ایجاد فضاهای آموزشی موقت و حمایت از صنف‌های سوادآموزی محلی که نمی‌توانند به مکتب‌های رسمی منتقل شوند، کمک خواهد کرد.
