امروز، ۲۵ مارچ، برابر است با پنجمین سالگرد حمله مرگبار به عبادتگاه سیک‌ها در کابل است، حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ تن و زخمی شدن ۸ تن دیگر شد. مسئولیت این حمله را در آن زمان، گروه داعش بر عهده گرفت.
برخی فعالان مدنی و آگاهان نظامی می‌گویند که با گذشت پنج سال، افراط‌گرایی دینی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان تشدید یافته و اقلیت‌های مذهبی همچنان در معرض آزار، تبعیض و حملات مرگبار قرار دارند.
صبح روز ۲۵ مارچ ۲۰۲۰، سکوت کوچه‌های قدیمی کابل با صدای انفجار و تیراندازی شکسته شد. مهاجمی انتحاری وارد درمسال سیک‌ها در منطقه شوربازار شد و درگیری مسلحانه‌ای که بیش از شش ساعت ادامه یافت، به کشته شدن ۲۶ تن، از جمله زنان و کودکان، انجامید.
این حمله، زخمی عمیق بر پیکر جامعه کوچک و در حال انقراض سیک‌های افغانستان بر جای گذاشت. اما با سقوط دولت پیشین در آگست ۲۰۲۱، این خشونت‌ها ادامه یافتند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در زمان تسلط طالبان، کمتر از ۳۰۰ سیک در افغانستان باقی مانده بودند و طی سه سال گذشته، این جامعه سه بار دیگر هدف حمله قرار گرفت.
حمله‌های پس از تسلط طالبان بر عبادتگاه‌ها و محلات سیک‌ها
۱۳ میزان ۱۴۰۰: حمله بر معبد مرکزی سیک‌ها در کابل
۲۸ جوزا ۱۴۰۱: حمله بر گوردوارای سیک‌ها در کابل
۱۲ قوس ۱۴۰۱: انفجار در دکان سیک‌ها در جلال‌آباد
پس از حمله سال ۱۴۰۱، دولت هند با صدور ویزه‌های اضطراری برای سیک‌ها و هندوهای افغانستان، شرایط خروج بسیاری از بازماندگان این اقلیت را فراهم کرد. در نتیجه، بیشتر اعضای جامعه سیک از افغانستان مهاجرت کردند.
برخی فعالان مدنی می‌گویند که اقلیت‌های مذهبی به‌ویژه در دوره طالبان همواره با تبعیض، آزار و تهدیدهای جانی روبه‌رو بوده‌اند.
مولوده توانا، فعال حقوق زنان، گفت: «افراط‌گرایی دینی در افغانستان بیداد می‌کند. سیک‌ها از متضررین اصلی این فضا هستند. حتی در دوره جمهوریت هم شاهد حملات مرگبار علیه آنان بودیم و حالا در دوران طالبان، در بدترین وضعیت ممکن زندگی می‌کنند. نه تنها حمایت نمی‌شوند، بلکه اقداماتی برای وادار کردن آن‌ها به ترک کشور هم صورت می‌گیرد.»
شماری از شهروندان کشور نیز خواهان توجه جامعه جهانی به وضعیت اقلیت‌های مذهبی‌اند.
زهرا، باشنده ولایت فراه، گفت: «ما که مذهب‌مان متفاوت است، همیشه هدف قرار گرفته‌ایم؛ در مساجد، مکاتب، آموزشگاه‌ها. این ما را نگران کرده. از جامعه جهانی می‌خواهیم ما را از این وضعیت نجات بدهند.»
دیدبان حقوق بشر نیز هفته گذشته گزارش داد که در سه سال حاکمیت طالبان، آزادی مذهبی در افغانستان به شدت محدود شده و اقلیت‌های مذهبی، به‌ویژه کسانی که با تفسیر رسمی طالبان از دین مخالفت دارند، با تهدید جدی روبه‌رو هستند.
سیک‌ها صدها سال در افغانستان زندگی کرده‌اند. تا پیش از دهه ۷۰ خورشیدی، بیش از ۲۵۰ هزار خانواده سیک و هندو در چندین ولایت کشور حضور داشتند. اما با شدت گرفتن جنگ‌های داخلی، مهاجرت آن‌ها آغاز شد. در دهه‌های اخیر، تبعیض ساختاری، حملات مکرر و فضای ناامن، این جامعه را به مرز نابودی کشاند. اکنون، حضور سیک‌ها در افغانستان تقریباً به پایان رسیده است.
