آمارهای سازمان حقوق بشر ایران نشان میدهند دولت ایران در دو ماه پسین دستکم ۱۵ شهروند افغانستان را به اتهامهای مختلف اعدام کرده است.
بر بنیاد این آمارها، حکم اعدام بیشترین شهروندان کشور به اتهام مواد مخدر در زندان قزل حصار کرج به اجرا درآمده است.
دادههای این سازمان نشان میدهند که در این مدت شهروندان افغانستان در زندانهای قزل حصار کرج، زندان مرکزی بندر عباس، زندان مرکزی گرگان، زندان مرکزی اصفهان و زندان مرکزی برو جرد اعدام شده اند.
در بیش از سه سال حاکمیت طالبان، اعدام شهروندان کشور در ایران گراف صعودی داشته و بر بنیاد دادهای سازمان حقوق بشر ایران در سال ۲۰۲۴ میلادی به بالاترین حد خود رسید و در همین سال ۸۰ شهروند کشور در ایران اعدام شدند.
این آمارها نشان میدهند که در سال ۲۰۲۲ میلادی ۱۶ تن، سال ۲۰۲۳ (۲۵ تن)، و در سال ۲۰۲۴ میلادی ۸۰ شهروند کشور در ایران اعدام شدهاند.
برخی از آگاهان مسایل حقوقی میگویند که ایران موازین دادگاه عادلانه را در عملی کردن عدالت نقض میکند و متهمان از حقوق خود محروم هستند.
به باور این آگاهان، طالبان در اجرای حکم اعدام شهروندان افغانستان خاموشی اختیار کرده و کوچکترین واکنش از خود نشان ندادهاند.
نصرالله ستانکزی، آگاه مسایل سیاسی، در این باره گفت: «حفظ حقوق اتباع هر کشور از جمله وظایف و مکلفیت های حاکمان همان کشور است که باید حقوق اتباع را در داخل و خارج کشور حمایت و حفاظت کند حاکمان کابل چنین اعمال را انجام نداده اند و حتا عکس العمل جزیی در ارتباط اعدام شهروندان افغانستان در ایران انجام نداده و این خود بی حرمتی به حقوق اتباع کشور شمرده می شود.»
شماری از مهاجران کشور در ایران میگویند که در وضعیت بد قرار دارند و شهروندان افغانستان در زندانهای ایران دسترسی به وکیل مدافع ندارند.
یک مهاجر در این باره گفت: «شهروندان افغانستان در ایران با مشکلات جدی روبرو استد یا در معرض اخراج قرار دارند و یا در زندان های ایران حقوق شأن نقض می شود به وکیل مدافع دسترسی دارند و نه هم می توانند بی گناهی شأن را ثابت کنند.»
بیست و هشتم ماه جدی سال روان هجری خورشیدی، هیئت قضایی طالبان به ریاست عبدالمالک حقانی معاون اداری دادگاه عالی طالبان به ایران سفر کرد اما این سفر وی در توقف اعدام شهروندان کشور بی نتیجه ماند و ایران به اعدام شهروندان افغانستان ادامه داد.
اداره تنظیم امور زندانهای طالبان آمار داده است که پنج تا شش هزار شهروند کشور در ایران زندانی هستند.