ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان، در گزارش تازه خود گفته است که در بیش از سه سال و نیم پس از تسلط طالبان، وضعیت حقوق بشر در این کشور به‌طور مستمر وخیم‌تر شده است.
بنت تأکید کرده است که علیرغم وعده‌های اولیه طالبان برای پایبندی به تعهدات بین‌المللی، این گروه نه‌تنها به محدودیت‌های خود ادامه داده، بلکه سرکوب زنان و دختران را به‌صورت سیستماتیک تشدید کرده است. به گفته او، تاکنون هیچ نشانه‌ای از عقب‌نشینی طالبان از سیاست‌های سخت‌گیرانه‌شان دیده نشده است.
وی همچنین هشدار داده است که بی‌اعتنایی جامعه جهانی نسبت به این بحران، طالبان را در ادامه سیاست‌های سرکوبگرانه خود جسورتر کرده است.
گزارش تأکید می‌کند که نبود یک راهبرد بین‌المللی قوی و هماهنگ برای مقابله با نقض گسترده حقوق بشر، باعث افزایش معافیت طالبان از مجازات شده و مردم افغانستان، به‌ویژه زنان و دختران، را در برابر تبعیض و سرکوب بی‌دفاع گذاشته است.
بنت همچنین اعلام کرده است که کوتاهی کشورها در اجرای تعهدات بین‌المللی‌شان، تأثیرات مخربی بر حقوق بشر در افغانستان داشته و این بحران می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای ثبات جهانی و برابری جنسیتی به همراه داشته باشد.
وضعیت اضطراری حقوق زنان در افغانستان
طبق این گزارش، طالبان همچنان یک نظام زن‌ستیز و تبعیض‌آمیز را با شدت ادامه می‌دهند، که در هیچ جای دنیا مشابه آن وجود ندارد. این اقدامات ممکن است به‌عنوان جنایت علیه بشریت، به‌ویژه آزار و اذیت جنسیتی، تلقی شود.
از سوی دیگر، درخواست دادستان دادگاه کیفری بین‌المللی برای بازداشت دو عضو طالبان، نشان‌دهنده جدیت نگرانی‌های بین‌المللی در این زمینه است.
بنت تأکید کرده است که تصویب قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان در آگست ۲۰۲۴، محدودیت‌های گسترده‌ای را بر زندگی زنان، دختران و سایر گروه‌ها، از جمله مردان و اقلیت‌های مذهبی، اعمال کرده است.
به گفته او، این قانون شامل ممنوعیت‌های جدیدی مانند الزام زنان و دختران به سفر با محرم و ممنوعیت آواز خواندن یا صحبت کردن در بیرون از خانه است.
این محدودیت‌ها تأثیر عمیقی بر حق تحصیل و دسترسی به خدمات بهداشتی زنان گذاشته است. به‌ویژه، ممنوعیت حضور زنان در کلاس‌های آموزشی موسسات پزشکی خصوصی، منجر به اعتراضات گسترده‌ای در افغانستان شده است.
این اقدام نه‌تنها مانعی در برابر تحصیل زنان، بلکه چالشی جدی در زمینه دسترسی آنان به خدمات بهداشتی ایجاد کرده است، به‌ویژه با توجه به محدودیت‌های فرهنگی که درمان زنان توسط پزشکان مرد را دشوار می‌سازد.
گزارش تأکید می‌کند که این شرایط باعث شده بسیاری از زنان در افغانستان نتوانند از خدمات بهداشتی و آموزشی بهره‌مند شوند. این وضعیت، به‌ویژه در حوزه بهداشت جنسی و تولیدمثل، پیامدهای منفی گسترده‌ای برای نسل‌های آینده خواهد داشت.
بحران بهداشتی و افزایش مشکلات روانی زنان
بنت هشدار داده است که محرومیت زنان از مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند به زن‌کشی منجر شود و کاهش کمک‌های بین‌المللی به افغانستان، این بحران را پیچیده‌تر کرده است.
وی همچنین اشاره کرده است که مشکلات سلامت روان در میان زنان و دختران به‌شدت افزایش یافته است. گزارش‌هایی از افزایش اضطراب، افسردگی و افکار خودکشی در میان زنان افغانستانی وجود دارد که این امر با فقدان خدمات بهداشت روانی و حمایت‌های اجتماعی تشدید شده است.
سرکوب رسانه‌ها و فضای مدنی
بنت در این گزارش تأکید کرده است که طالبان با استفاده از سانسور، تهدید، ارعاب و دستگیری‌های خودسرانه، هرگونه مخالفت و دیدگاه مخالف را سرکوب می‌کنند.
این سرکوب به‌ویژه روزنامه‌نگاران، فعالان حقوق بشر و اعضای جامعه مدنی را هدف قرار داده است. خبرنگاران داخل افغانستان که تلاش دارند گزارش‌های دقیق ارائه کنند، با تهدیدات جدی مواجه‌اند.
طبق این گزارش، استفاده طالبان از نظارت دیجیتال و حضور در زندگی روزمره مردم، فضایی از ترس و خودسانسوری ایجاد کرده است.
به گفته بنت، حتی افغان‌های خارج از کشور نیز به دلیل نگرانی از امنیت اعضای خانواده‌شان در افغانستان، اقدام به خودسانسوری کرده‌اند.
در این گزارش آمده است که سرکوب رسانه‌ها در افغانستان به سطح بحران رسیده است.
یک خبرنگار که برای رسانه‌ای در خارج از کشور کار می‌کند، به گزارشگر ویژه گفته است: «مطبوعات آزاد در افغانستان عملاً به صفر رسیده است.»
یک مالک ایستگاه رادیویی در شمال افغانستان نیز اعلام کرده است که علیرغم رعایت کامل دستورالعمل‌های طالبان، محدودیت‌های شدیدتر باعث توقف پخش برنامه‌های ویژه زنان شده است.
بر اساس بررسی سازمان‌های رسانه‌ای، بیش از ۳۰۰ رسانه در شش ماه اول پس از تسلط طالبان، به دلیل محدودیت‌های شدید، مشکلات مالی و فرار کارکنان از افغانستان، تعطیل شده‌اند.
ملل متحد اعلام کرده است که هرچند این روند با سرعت کمتری ادامه دارد، اما در سال ۲۰۲۴، بیش از ۱۰ رسانه دیگر تعطیل یا تعلیق شده‌اند.
یکی از محدودیت‌های جدی، ممنوعیت انتشار تصاویر موجودات زنده بر اساس قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان است، که باعث توقف برنامه‌های تلویزیونی و تغییر به محتوای صوتی شده است.
محدودیت‌های گسترده بر سازمان‌های غیردولتی و فرهنگی
بنت همچنین اعلام کرده است که سازمان‌های غیردولتی نیز تحت فشار شدید قرار گرفته‌اند.
از سال ۲۰۲۳، بسیاری از این سازمان‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که در حوزه حقوق بشر، آموزش و سلامت فعالیت داشتند، به دلیل فشارهای طالبان مجبور به کاهش فعالیت‌های خود شده‌اند.
نمایندگان این سازمان‌ها گزارش داده‌اند که طالبان آن‌ها را مجبور کرده‌اند تا زنان را از پست‌های مدیریتی حذف کنند و جایگزین مردان کنند.
همچنین، طالبان فعالیت‌های فرهنگی و هنری را به‌شدت سرکوب کرده‌اند.
آن‌ها آلات موسیقی را سوزانده، کتاب‌های مربوط به حقوق زنان و سیاست را ممنوع کرده و انتشار بیش از ۴۰۰ عنوان کتاب را متوقف کرده‌اند.
آینده آموزش
طالبان همچنین در بخش آموزش عالی، با جایگزینی استادان و اعمال محدودیت‌های سختگیرانه، سطح کیفی آموزش را کاهش داده‌اند.
گزارش نشان می‌دهد که این وضعیت، محدودیت آزادی‌های فردی و اجتماعی در افغانستان را تثبیت کرده و زمینه را برای تداوم سرکوب آماده کرده است.
ریچارد بنت در پایان هشدار داده است که ادامه این وضعیت، افغانستان را به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های حقوق بشری در جهان تبدیل کرده است و جامعه بین‌المللی باید اقداماتی فوری برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط انجام دهد.
