پنج‌سال پیش از امروز در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ ایالات‌متحده پس از ماه‌ها مذاکره، توافقنامه دوحه را با طالبان در قطر امضاء کرد، توافقنامه‌‌ای که تاریخ را در افغانستان تکرار کرد.
این توافق نامه شامل چهار بخش آشکار و ضمائم پنهان است.
عدم استفاده از خاک افغانستان در برابر ایالات‌متحده و متحدانش، ضمانت و راه کارهای عملی خروج نیروهای امریکایی بر بنیاد زمان تعیین شده، آغاز مذاکرات میان افغانان و آتش بس جامع و دایمی بخش‌های روشن این توافق هستند.
محتوای توافنامه دوحه
- ۹ فبروری ۲۰۲۰ میان ایالات‌متحده و طالبان امضاء شد؛
- عدم استفاده از خاک افغانستان در برابر ایالات‌متحده و متحدانش؛
- خروج مصون نیروهای امریکایی از افغانستان؛
- آغاز مذاکرات میان افغان‌ها و
- آتش بس جامع و دایمی پس از آغاز مذاکرات
در بخش دیگر این توافقنامه آمده است که همزمان با خروج نیروهای امریکایی از افغانستان روند مذاکرات میان افغان‌ها آغاز و طالبان ضمن رعایت آتش بس، روابط خود را با تمام گروه‌های هراس‌افکن قطع می‌کنند.
محتوای توافنامه دوحه:
- ۹ فبروری ۲۰۲۰ میان ایالات‌متحده و طالبان امضاء شد؛
- عدم استفاده از خاک افغانستان در برابر ایالات‌متحده و متحدانش؛
- خروج مصون نیروهای امریکایی از افغانستان؛
- آغاز مذاکرات میان افغان‌ها و آتش بس جامع و دایمی پس از آغاز مذاکرات
اکنون که پنج سال از امضای توافقنامه دوحه می‌گذرد هیچ مواد این توافق به گفته برخی آگاهان از سوی طالبان عملی نشده است.
شکریه بارکزی، سفیر پیشین افغانستان در ناروی می‌گوید: «توافقنامه پیامد نامیمون برای افغانستان و منطقه داشته است. با خروج نیروهای امریکایی از منطقه احساس مصونيت ندارد و افغانستان به مرکز گروه های هراس افکن مبدل شده است.»
فروپاشی نظام جمهوریت، به قدرت رسیدن دوباره طالبان، حضور گروه های هراس‌افکن در خاک افغانستان، افزایش فقر، محرومیت‌های آموزشی و تحصیلی زنان، محدودشدن آزادی‌های اجتماعی و روند رو به رشد نقض حقوق بشر در افغانستان از سوی طالبان؛ از مواردی اند که برخی آگاهان آن‌ها را حاصل توافقنامه می‌دانند.
- پیامد‌های توافقنامه دوحه
- فروپاشی نظام جمهوریت؛
- به قدرت رسیدن طالبان؛
- حضور گروه‌های هراس‌افکن؛
- افزایش فقر و گرسنگی؛
- سلب آزادی‌های اجتماعی و سیاسی؛
- محروم شدن زنان و دختران از آموزش، کار و تحصیل
- بحران مهاجرت؛
- نقض حقوق بشر؛
- حذف زنان از ساختارهای سیاسی-اجتماعی.
برخی آگاهان اما پیامد‌های توافقنامه دوحه را برای امریکا نیز زیانبار می‌دانند.
نصرالله ستانکزی استاد دانشگاه می‌گوید: «این توافق امریکا را در نیز متاثر خواهد ساخت، اما در عمل مردم افغانستان بیشترین صدمه را از این توافق دیده‌اند. پس از این توافق دیگر امید برای مردم افغانستان باقی نمانده است.»
در این میان اما، شهروندان کشور توافقنامه دوحه را سند تسلیمی افغانستان به طالبان می‌دانند.
مریم، باشنده کابل گفت: «روز سیاه برای مردم افغانستان روزی است که توافق نامه دوحه امضاء شد. براساس این توافقنامه زنان و دختران از درس، تحصیل و زندگی انسانی محروم شدند.»
سودابه، باشنده کابل گفت: «وضعیت کنونی و بدبختی های مردم افغانستان نتیجه توافقنامه دوحه است.»
با این همه اما موضع‌گیری طالبان در مورد توافقنامه دوحه متفاوت است.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان می‌گوید: « دو بخش مهم توافقنامه عملی شده است، خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و عدم استفاده شدن از خاک افغانستان در برابر سایر کشور ها. اما امریکا در بخش حذف لیست تحریم‌ها و روابط دوستانه با طالبان عمل نکرده است.»
طالبان بار ها ایالات‌متحده را به نقض توافق نامه دوحه متهم کرده‌اند، اما به گفته آگاهان طالبان نیز به هیچ یک از ماده‌های این توافق نامه پابند نبوده اند، از جمله قطع رابطه با گروه‌های هراس افکن و عدم استفاده از خاک افغانستان در برابر سایر کشور ها.
