کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان گزارش داده است که از سپتمبر ۲۰۲۳ تاکنون، بیش از ۸۲۵ هزار و ۶۰۰ شهروند افغانستان در چارچوب «طرح بازگرداندن اتباع خارجی غیرقانونی» از پاکستان به کشورشان بازگردانده شده‌اند.
این روند که در ابتدا با تشویق دولت پاکستان همراه بود، به‌تدریج به یک برنامه اجباری تبدیل شده و نگرانی‌های گسترده‌ای در سطح بین‌المللی برانگیخته است.
بر اساس آمار ملل متحد، در جنوری سال ۲۰۲۴ میلادی ۱۸ هزار و ۳۰۰ نفر از پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند که از این میان، حدود یک هزار نفر به‌طور اجباری اخراج شده‌اند.
در هفته‌های اخیر، بازداشت شهروندان افغانستان در اسلام‌آباد و راولپندی افزایش چشمگیری داشته است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که نیروهای امنیتی پاکستان بدون توجه به وضعیت اقامت قانونی یا اسناد شناسایی، شهروندان کشور را بازداشت کرده‌اند.
برخی از بازداشت‌شدگان مدارک معتبر پناهندگی از سازمان ملل یا کارت‌های اقامتی پاکستان داشتند، اما همچنان تحت فشار نیروهای امنیتی قرار گرفته و به مراکز بازداشت منتقل شده‌اند.
در همین دوره زمانی، از میان یک هزار فرد اخراج‌شده، بیش از ۸۰۰ نفر تنها از دو شهر اسلام‌آباد و راولپندی به افغانستان بازگردانده شده‌اند.
در میان افراد اخراج‌شده، زنان و کودکان بسیاری دیده می‌شوند که بدون حمایت قانونی و فرصت دفاع از خود، مجبور به ترک پاکستان شده‌اند.
بر اساس آمار سازمان ملل، در جنوری ۲۰۲۴ حدود یک هزار و ۲۴۵ مهاجر افغانستان در پاکستان بازداشت شده‌اند—رقمی که بیش از دو برابر آمار ثبت‌شده در جنوری ۲۰۲۳ است.
داده‌های اخیر نشان می‌دهد که روند بازداشت و اخراج شهروندان افغانستان از پاکستان، به‌ویژه در سه‌ماهه پایانی سال گذشته، شدت گرفته است.
موج گسترده اخراج و بازداشت شهروندان افغانستان در پاکستان واکنش‌های متعددی از سوی سازمان‌های حقوق بشری و نهادهای بین‌المللی را به همراه داشته است.
کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان نسبت به وضعیت بحرانی مهاجران افغان در پاکستان ابراز نگرانی کرده و خواستار توقف بازداشت و اخراج اجباری آنها شده است.
