آتشبس شکننده میان اسرائیل و حماس روز یکشنبه به اجرا درآمد و پس از ۱۵ ماه درگیری شدید، اندکی آرامش به غزه بازگرداند. این توافق که به دلیل اختلافات لحظه آخری چند ساعت به تأخیر افتاد، به دو میلیون و ۴۰۰ هزار فلسطینی فرصتی برای تنفس و امید به پایان خشونتها میدهد.
آتشبس که از ساعت ۱۱:۱۵ به وقت محلی آغاز شد، آغازگر یک برنامه چند مرحلهای است. در شش هفته نخست، حماس تعدادی از گروگانهای اسرائیلی را در ازای زندانیان فلسطینی آزاد خواهد کرد. این توافق همچنین شامل خروج تدریجی نیروهای نظامی اسرائیل و افزایش قابل توجه کمکهای بشردوستانه به غزه است.
مراحل بعدی این توافق هدف آزادسازی همه گروگانها و برقراری آتشبس دائمی را دنبال میکند. با این حال، مسیر رسیدن به این توافق از زمان آغاز جنگ در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، پس از حمله حماس به اسرائیل، با موانع و عدم قطعیتهای بسیاری همراه بوده است.
آزادی اولیه و تداوم خشونت
ساعات قبل از آغاز آتشبس، حماس نام سه گروگان زن اسرائیلی را اعلام کرد که قرار است اواخر روز یکشنبه آزاد شوند: رومی گونن ۲۴ ساله، امیلی داماری ۲۸ ساله (دارای تابعیت دوگانه اسرائیلی-بریتانیایی) و درون استاینبرچر ۳۱ ساله.
گونن در فستیوال موسیقی “نوا” ربوده شده بود، در حالی که داماری و استاینبرچر از کیبوتص کفار عزا به اسارت گرفته شده بودند.
با وجود تأخیرها، جشنهای محدودی در غزه برگزار شد و برخی از ساکنان به آرامی به خانههای خود بازگشتند.
با این حال، خشونت حتی نزدیک به آغاز آتشبس نیز ادامه یافت. دو ساعت پس از زمان اصلی آتشبس، حمله هوایی اسرائیل به خانیونس دستکم هشت نفر را به کشتن داد. وزارت بهداشت غزه نیز از سه کشته دیگر در حملات به شهر غزه خبر داد.
پیامدهای سیاسی و مخالفتها
نخستوزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو حماس را به عدم اجرای تعهداتش در ارائه نام گروگانهای آزادشده متهم کرد.
او در بیانیهای گفت: «ارتش اسرائیل به حملات خود به غزه ادامه خواهد داد تا همه تعهدات عملی شوند.»
در عرصه داخلی، آتشبس تنشهای سیاسی را نیز برانگیخته است. حزب افراطی قدرت یهودی، به رهبری ایتمار بنگویر، استعفای وزرای خود از کابینه را در اعتراض به این آتشبس اعلام کرد. این اقدام، اگرچه ائتلاف نتانیاهو را تضعیف میکند، اما تأثیری بر اجرای آتشبس ندارد.
در یک تحول جداگانه، اسرائیل اعلام کرد که پیکر اورون شائول، سربازی که در جنگ ۲۰۱۴ با حماس کشته شده بود، بازیابی شده است. شائول و سرباز دیگری به نام هَدار گُلدین از زمان جنگ ۲۰۱۴ در غزه باقی مانده بودند، علیرغم سالها تلاش خانوادههایشان برای بازگرداندن آنها.
این توافق، گامی محتاطانه به سوی صلح به شمار میآید، اما پیچیدگیهای بسیاری برای دستیابی به یک راهحل پایدار وجود دارد. در حالی که انتظار میرود اولین گروگانها آزاد شوند، امیدها با این واقعیت که اجرای مفاد این توافق چالشبرانگیز خواهد بود، محدود شدهاند.