نماینده ویژه چین برای افغانستان پس از سفر به پاکستان و ترکمنستان، وارد کابل شده و با مقامهای طالبان دیدار و گفتوگو کرده است. این دیپلمات چینی در دیدارهای خود بر تقویت روابط دوجانبه و ثبات منطقهای تأکید کرده است.
رایزنیهای منطقهای درباره افغانستان با شدت بیشتری در حال انجام است، به ویژه پس از پیروزی دونالد ترمپ در انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده. به نظر میرسد که چین، روسیه و ایران، به عنوان اضلاع مثلث قدرت منطقه، در تلاش برای ایجاد اجماع منطقهای با محوریت افغانستان تحت کنترل طالبان هستند.
یوشیائوینگ، نماینده ویژه چین برای افغانستان، در هفته گذشته دیدارهایی در کشورهای منطقه انجام داده است:
۲۸ عقرب: سفر به اسلامآباد و گفتوگو درباره افغانستان.
۳۰ عقرب: سفر به ترکمنستان و دیدار با مقامهای این کشور درباره وضعیت افغانستان.
اکنون: حضور در کابل و دیدار با مقامهای طالبان.
این رایزنیها عمدتاً بر تقویت روابط دوجانبه و بررسی وضعیت کنونی افغانستان متمرکز بودهاند.
دیدارهای دیپلماتیک ایران و روسیه با طالبان
نماینده ویژه پیشین ایران برای افغانستان نیز در هفته گذشته دیدارهایی با مقامهای طالبان و نمایندگیهای دیپلماتیک مختلف، از جمله دفتر یونما، داشته است.
او با عبدالسلام حنفی، معاون رئیس وزیران طالبان؛ محمد یعقوب مجاهد، وزیر دفاع طالبان؛ حامد کرزی، رئیسجمهور پیشین؛ و سفیران ازبیکستان و جاپان دیدار و گفتوگو کرده است. محور این دیدارها تقویت روابط دوجانبه و بررسی تهدیدات امنیتی عنوان شده است.
همچنین نماینده ویژه روسیه برای افغانستان هفته گذشته در اسلامآباد حضور یافت و با مقامهای پاکستانی درباره وضعیت افغانستان و تهدیدات امنیتی مرتبط با این کشور گفتوگو کرد.
تحلیلگران میگویند که پیروزی دونالد ترامپ و موضعگیریهای او درباره افغانستان، نگرانیهایی را برای چین، روسیه و ایران ایجاد کرده است.
این سه کشور که در سه سال گذشته روابط نزدیکی با طالبان داشتهاند، اکنون با روایتهای مختلف اما منافع و تهدیدات مشترک وارد میدان افغانستان شدهاند: چین با نگاه اقتصادی و سیاسی، روسیه با تمرکز بر مسائل امنیتی و ایران با رویکرد سیاسی و امنیتی.
سید مسعود، استاد دانشگاه، میگوید:«حرکتهایی که از سوی چین، روسیه، کشورهای آسیای مرکزی و ایران انجام میشود، عمدتاً در رقابت با دنیای غرب است. قدرتهای بزرگ یک هدف دارند، فقط لباسهایشان تغییر میکند. باید احتیاط کرد تا افغانستان دوباره به میدان جنگ قدرتهای منطقهای و جهانی تبدیل نشود.»
واحد فقیری، کارشناس روابط بینالملل، در گفتوگو با آمو گفت: «سیاست دونالد ترامپ در برابر افغانستان، ایران و چین جدی و غیرقابل پیشبینی است. کشورهای منطقه، به ویژه روسیه، چین و ایران، نگران این رویکرد هستند و تلاش دارند اجماع منطقهای در برابر ایالات متحده ایجاد کنند.»
چین، روسیه و ایران، هر کدام با روایتهای خاص خود، در تلاش برای بهرهبرداری از شرایط افغانستان هستند: چین تمرکز بر منافع اقتصادی و پروژههای زیرساختی دارد، روسیه نگرانی از تهدیدات امنیتی و نفوذ داعش در منطقه دارد و ایران به دنبال اولویت دادن به مسائل سیاسی و امنیتی، به ویژه مرزهای شرقی خود است.
به نظر میرسد که این سه کشور پس از پیروزی ترمپ، به دنبال تحکیم روابط با طالبان و ایجاد اجماع منطقهای برای مقابله با سیاستهای احتمالی واشنگتن هستند.
برخی تحلیلگران نیز معتقدند که این رقابتها میتواند منجر به شکاف داخلی در میان طالبان و تشدید تلاشهای دیپلماتیک برای تشکیل اجماع منطقهای شود.