دفتر معاون اقتصادی رئیس وزیران طالبان در یک بیانیه گفته است که کار «اکتشاف و استخراج» ۲۱ معدن در بخش‌های مختلف کشور به‌شمول هرات، غور، روان، بغلان و قندهار، آغاز شده است.
در بیانیه‌آمده است که این معدن‌ها شامل معدن آهن در هرات، سرب و جست در غور، طلا در تخار و بغلان، یاقوت در کابل، سنگ کرومایت در پروان، سمنت در پروان، هرات و قندهار، باریت در هرات و ذغال‌سنگ در هرات می‌شوند.
این در حالی است که پیش از این طالبان از چگونگی استخراج و بستن قراردادهای معدن‌های کشور با شرکت‌ها با انتقادهایی روبه‌رو بوده‌اند.
با این حال، مورد دیگر که همواره مورد انتقاد قرار گرفته است نبود شفافیت در هزینه درآمدهای این معدن‌ها بوده است. شهروندان کشور بارها بر هزینه معدن‌ها در جهت منافع عمومی تاکید کرده‌اند.
بربنیاد واپسین چشم انداز اقتصادی-اجتماعی برنامه توسعه‌ای ملل متحد، تغییر نظام سیاسی توام با رویدادهای طبیعی کم پیشینه، افغانستان را در صدر دو یا سه کشور فقیر جهان قرار داد و تولید ناخالص داخلی افغانستان به بیش از پنج میلیارد دالر کاهش یافته است.
چنانچه ملل متحد تولید ناخالص داخلی افغانستان را که در سال ۲۰۲۰ میلادی به ۲۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دالر می‌رسید در سال ۲۰۲۴ میلادی به ۱۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دالر برآورد کرده است که بر بنیاد آن در سه سال حاکمیت طالبان تولید ناخالص داخلی افغانستان بیش از هشت میلیارد دالر کاهش را نشان می‌دهد.
تولید ناخالص داخلی افغانستان در ۲۰۲۰ میلادی ۲۰.۴ میلیارد دالر، در ۲۰۲۱ میلادی ۱۴.۲ میلیارد دالر، در ۲۰۲۲ میلادی ۱۳.۸ میلیارد دالر، در ۲۰۲۳ میلادی ۱۳.۲ میلیارد دالر و در ۲۰۲۴ سال روان میلادی به ۱۲.۲ میلیارد دالر می‌رسد.
اما اداره احصایه و معلومات طالبان، تولید ناخالص داخلی افغانستان را در سال روان ۱۵.۷ میلیارد دالر گفته است.
بربنیاد آمارهای وزارت معادن و پترولیم، طالبان در سه سال گذشته دست کم ۲۲ معدن بزرگ به شرکت‌های چینی، قطری، ترکی، بریتانیایی، ایرانی و برخی شرکت‌های داخلی واگذار شده‌اند.
ارزش کلی این معادن نزدیک به ۷.۵ میلیارد دالر می‌رسد که حوزه نفتی آمو دریا، سه پروژه سمنت در هرات، قندهار، پروان، معدن آهن غوریان، معدن سرب ولایت غور و معدن طلای تخار از مهم‌ترین این معادن شمرده می‌شوند.
مهم‌ترین قرار دادها برای معادن بزرگ
نام معدن: معدن آهن غوریان
مقدار سرمایه گذاری: ۴.۸ میلیارد دالر
شرکت‌های قراردادی: ترکیه، بریتانیا، ایران همراه با شرکای داخلی افغانستان
نام معدن: پروژه سمنت جبل السراج
مقدار سرمایه گذاری: ۲۲۰ میلیون دالر
شرکت‌های قراردادی: از یک شرکت قطری همراه با یک شرکت افغانی
نام معدن: سرب ولایت غور
مقدار سرمایه گذاری: ۵۳۷ میلیون دالر
شرکت قراردادی: افغان انویست
نام معدن: معدن طلای سمتی تخار
مقدار سرمایه گذاری: ۳۱۰ میلیون دالر
شرکت قراردادی: از کشور چین
نام معدن: معدن دوم مس عینک لوگر
مقدار سرمایه گذاری: ۴۱۱ میلیون دالر
شرکت قراردادی: از کشور چین
نام معدن: حوزه نفتی آمو دریا
مقدار سرمایه گذاری: ۱۵۰ میلیون دالر
شرکت قراردادی: از کشور چین
طالبان بیشتر معدن‌های بزرگ را با چینایی‌ها واگذار کرده‌اند و در نزدیک به یک سال گذشته طالبان تنها از فروش نفت حوزه نفتی آمو دریا، زمرد، سرب و جست بیش از یکصد میلیون دالر بدست آورده‌اند.
درآمد حوزه نفتی آمو دریا: ۹۴.۵ میلیون دالر
درآمد زمرد پنجشیر: ۴.۵ میلیون دالر
درآمد سرب و جست: ۱۴ میلیون دالر
اما طالبان همان‌گونه که مقدار بودجه ملی را پنهان نگه داشته‌اند، درآمدهای‌شان را از همه معادن به شمول ذغال سنگ همگانی نساخته‌اند.
