از سال دوهزار میلادی به اینسو، ممکن کمتر اتفاق افتاده باشد که مسأله افغانستان در انتخابات ریاستجمهوری ایالاتمتحده کمرنگ بوده باشد.
در کارزارهای انتخاباتی، انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ این کشور، نامزدان هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات، هیچ یک به وضعیت افغانستان زیر اداره طالبان نپرداختهاند و به باور آگاهان، این نامزدان برای به دست آوردن رأی مردمی، بیشتر به مسألهی خروج از افغانستان و توافقنامه دوحه پرداختهاند.
اما نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده چه اثری بر وضعیت افغانستان خواهد داشت؟
کشوری که دو دهه شریک راهبردی افغانستان بود، ممکن برخلاف انتخابات گذشته این کشور، در پیکارهای انتخاباتی سال روان این کشور به واقعیت امروزی افغانستان زیر اداره طالبان و راهحل وضعیت، حرفی واضح و با جزییات گفته نشد.
دونالد ترمپ، نامزد جمهوریخواه و کامالا هریس نامزد دموکراتها بیشتر به چهگونگی خروج نظامیان امریکایی از افغانستان و امضای توافق دوحه پرداختند.
تا به باور آگاهان، بتوانند همچون یک ابزار با قدرت برای انتقاد و مقصر دانستن همدیگر استفاده کنند.
اما تاثیر نتیجه انتخابات ایالاتمتحده بر وضعیت افغانستان چیست؟
طاهر قادری، سفیر افغانستان در پولند میگوید: «امریکاییها به خاطر سیاست خارجیشان رأی نمیدهند. به همین خاطر در کارزارهای انتخاباتیشان و پیامهای که توسط هر دو کمپ داده میشد، ما شاهد بودیم که افغانستان جایگاه آنچنانی در صحبتها و پیامهایشان نداشتهاند. من فکر میکنم بیشترین چیزی که مورد بحث قرار گرفت گذاشتن بار ملامتی بالای کسی دیگری بود. ما این را کاملا به یاد داریم که توافق نامه دوحه در زمان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ امضا شد و در دوره ریاست جمهوری بایدن عملی شد. بناءً برای امریکاییان منافع کشور خودشان مهم است و این هم خوش باورانه است که با آمدن چه آقای ترامپ و چه خانم هریس تغییر بسیار کلان در افغانستان بیاید.»
شماری هم باور دارند که جنگ اوکراین و وضعیت خاورمیانه باعث شده تا افغانستان از دستور سیاست خارجی ایالاتمتحده به حاشیه کشانده شود.
زمان استانیزی، استاد دانشگاه دولتی کالیفرنیا میگوید: «چه جمهوریخواهان و چه دموکراتها به قدرت برسند در قسمت افغانستان من فکر میکنم که سیاست امریکا آن قدر قدر تفاوت داشته باشد. به خاطری از اینکه افغانستان به نحوی در حاشیه قرار دارد، در حاشیه حتی سیاست خارجی هم. امریکا امروز زیادتر به اوکراین و غزه توجهشان معطوف است و دیگر مسایل آن قدر برایشان ارزش ندارد و احتمالاً هم بر اثر همین کم ارزش بودن، از این بود که آمریکاییان از افغانستان بیرون شدند.»
رحمتالله بیژنپور، اگاه سیاسی و استاد روابط بینالملل میگوید: «هم طالبان و هم پاکستان و هم لابیهای مربوط طالبان و هم اطراف افغانستان حوزه کشورهای منطقه انتظارشان این است که سیاستهای رییس جمهور پس از انتخابات چه خواهد بود و رییس جمهور امریکا باب افغانستان… تنها موضوع افغانستان نیست طبیعتاً رییس جمهور جدید یک فهرست کلان از بازیهای جهانی را در پیش روی خودش قرار میهد به مثابه یکی از گرههای بازی افغانستان مطرح خواهد شد.»
این درحالی است که به دنبال خروج ایالات متحده از افغانستان در ماه سنبله ۱۴۰۰ خورشیدی، هم در ایالات متحده و هم در منطقه، افزایش فعالیتهای گروههای هراسافکن، بهویژه القاعده و داعش در افغانستان زیر اداره طالبان از نگرانیهای جدی بوده است.
بسمالله تابان، آگاه نظامی میگوید: «هر حزب که سر قدرت بیاید در اداره بعدی ایالاتمتحده امریکا قطعا منافع ایالات متحده امریکا در رأس برنامههایش قرار دارد و هر نوع تهدیدی که بتواند این منافع را در سراسر جهان به خطر مواجه بسازد و یا هم چالش خلق بکند در مقابل او اقدام خواهد کرد.»
حالا نتیجه انتخابات ایالات متحده به نفع هر نامزدی که اعلام شود، در پایان روز رهبری کاخ سفید تغییر خواهد کرد. تغییری که ممکن بتواند چارچوب سیاست خارجی ایالات متحده را در مساله افغانستان اندکی تغییر دهد.