ایالت خیبرپختونخوا با وضع محدودیت تجمعات در پی جلوگیری از برگزاری جرگه عدالت قبایلی پشتون‌ها است.
منظور پشتین رهبر جنبش تحفظ پشتون‌ها گفته که پولیس و سربازان پاکستان به محل این جرگه با ماشین‌آلات سنگین آمده‌اند و در پی حفر خندق‌اند.
این جرگه قرار است روز جمعه برای تصمیم‌گیری در مورد آینده پشتون‌ها در پاکستان برگزار شود؛ اما حکومت فدرال خیبرپختونخواه گفته تجمع بیش از پنج تن در این ایالت ممنوع شده است.
با این حال، ربط دادن جنبش تحفظ پشتون‌ها و جرگه عدالت قبایلی آن‌ها به افغانستان، پشتیبانان و مخالفانی در درون افغانستان دارد.
پاکستان وارد یک بحران تازه سیاسی و اجتماعی شده است. آن‌هم در آستانه ۲۰ میزان و روز برگزاری جرگه‌ی عدالت قبایلی پشتون‌ها در خیبرپختونخواه.
حکومت پاکستان فعالیت جنبش تحفظ پشتون‌ها که جریان سیاسی و اجتماعی است را ممنوع اعلام کرده است. حکومت پاکستان این جنبش را خطری به امنیت و ثبات پاکستان گفته است؛ آن‌چه‌که به اعتراضات گسترده و خشونت‌بار در پاکستان انجامیده است.
این جنبش در ۲۰ میزان در خیبرپختونخوا برای جرگه سه روزه از رهبران همه احزاب سیاسی خیبرپختونخوا و بلوچستان، ملی‌گراها و برخی دیگر از رهبران برای تصمیم‌گیری در مورد آینده پشتون‌ها دعوت کرده است.
منظور پشتین، رهبر جنبش تحفظ پشتون‌ها در اکس نوشته که محل جرگه زیر اداره مقام‌های پاکستانی‌ست و آن‌ها با ماشین‌آلات سنگین در حال حفر خندق‌اند.
به گفته او، پشتون‌ها در پاکستان حتا در روستاهای تاریخی‌شان اجازه برگزاری جرگه را ندارند. او گفته به هر رو، جرگه برگزار می‌شود.
منظور پشتین گفت: «زمین خیبر جرگه زیر اداره مقام‌های قدرت‌مند پاکستان است. آن‌ها با ماشین آلات‌سنگین در حال حفر خندق روی زمین هستند. در پاکستان پشتون‌ها حتا در روستاهای تاریخی‌شان بر بنیاد سنت‌های‌شان اجازه برگزاری جلسه ندارند. در این جرگه، دولت با خون و مواد معدنی به کاروبار جاری پشتون‌ها آسیب می‌رساند، زیرا آن‌ها جنبش تحفظ پشتون‌ها و جرگه را ممنوع کرده‌اند. اما ما به آن‌ها می‌گوییم که انشاءالله پشتون‌ها جرگه را حتما برگزار خواهند کرد.»
با این حال، دفتر معاون کمیساریای خیبرپختونخوا اعلام کرده که تجمعات در این ایالت ممنوع است و بیش از پنج تن نمی‌توانند دور هم جمع شوند.
در این میان، بربنیاد گزارش رسانه‌های پاکستانی، وزیر اطلاعات پاکستان ادعا کرده که جنبش تحفظ پشتون‌ها تماس نزدیک با سازمان‌های هراس‌افکن دارد؛ هرچند که او روابط مستقیم این جنبش با تحریک طالبان پاکستان یا تی‌تی‌پی را رد کرده است.
در این میان، ربط دادن افغانستان با فعالیت سیاسی جنبش تحفظ پشتون‌ها مخالفان و موافقان خود را دارد.
شماری از فعالان و چهره‌های سیاسی می‌گویند، عمدتاً پشتون‌ها از نخبگان سیاسی گرفته تا جوانان به پشتیبانی از این جنبش می‌پردازند، در حالی‌که به گفته آن‌ها، پشتون‌های آن سوی دیورند بخشی از بافت سیاسی و اجتماعی پاکستان هستند.
برخی چهره‌های سیاسی می‌گویند آنچه از سوی جنبش تحفظ پشتون‌ها جریان دارد، بر می‌گردد به مسایل داخلی پاکستان. عارف رحمانی، یکی از آگاهان سیاسی با اشاره به طرفداران این جرگه در افغانستان، می‌گوید که چرا مداخله در امور دولت پاکستان را ماهیت دادخواهانه و ضد ستم و تبعیض می‌دهند در حالی‌که در افغانستان سعی به سرکوب، حذف و انحصار قومی و انکار خواسته‌های دیگر اقوام دارند.
او می‌افزاید: «چرا مداخله خود در امور دولت مستقل پاکستان را ماهیت دادخواهانه و ضد ستم و تبعیض می‌دهید اما در سرکوب، حذف و انحصار قومی و انکار مطالبات مدنی و انسانی هزاره‌ها، اوزبیک‌ها و تاجیک‌ها که شهروندان بومی افغانستان هستند، سعی بلیغ می‌نمایید؟»
اما پشتیبانان جنبش تحفظ پشتون‌ها که پشتون‌های دو طرف دیورند را یکی می‌دانند، بر پشتیبانی از این جنبش می‌پردازند به دلیل آنچه که زیر ستم قرارداشتن پشتون‌ها در پاکستان می‌دانند.
نخبگان سیاسی عمدتاً پشتون در این پشتیبانی قرار دارند و بر آنچه امروز در پاکستان می‌گذرد دست به انتقاد زده‌اند. این نخبه‌گان شامل سیاسیون مطرح کشور مانند محمد حنیف اتمر وزیر خارجه پیشین و رحمت‌الله نبیل رئیس عمومی امنیت ملی پیشین هستند.
دولت پیشین افغانستان به رهبری اشرف غنی، از پشتیبانان جنبش تحفظ پشتون‌ها بود. امرالله صالح، معاون پیشین ریاست جمهوری گفته است که اهداف جنبش تحفظ پشتون‌ها از رهگذر راهبردی همسویی با منافع افغانستان دارد و گسترش این جنبش تعاملات جدید را کلید خواهد زد.
آقای صالح در اکس نگاشته است: «اهداف جنبش تحفظ پشتون‌ها یا PTM از نظر استراتژیک همسویی با منافع ما دارد. کامیابی آن‌ها اقلیم برون‌مرزی را به دشمن ما نامساعد و تنگ می‌سازد. گسترش این جنبش تعاملات جدید را رقم خواهد زد و از جهالت و شر طالبانی خواهد کاست.»
با این حال، جنبش تحفظ پشتون‌ها دنبال دستیابی عدالت برای پشتون‌های آن سوی خط دیورند است. در این‌سو، برخی‌ها با شعار لر و بر در آرزوی یک‌جا شدن قبایل پشتون دو طرف دیورند اند، اما برخی‌ها مخالف و آن را مداخله در امور پاکستان و تلاشی برای به حاشیه راندن دیگر اقوام می‌دانند.
طالبان افغانستان تاکنون درباره برگزاری این جرگه چیزی نگفته‌اند اما درباره جنبش تحفظ پشتون‌ها خطاب به دولت پاکستان گفته‌اند که خواسته‌های مردم را از راه گفتگو حل کند.
