امروز ۱۸ میزان برابر با بیستمین سالروز نخستین انتخابات در افغانستان است.
اما در بیست‌سالگی این روز، حالا در افغانستان با برگشت طالبان به قدرت از انتخابات خبری نیست. حامد علمی از سخنگویان دوره نخست ریاست جمهوری حامد کرزی رییس‌جمهوری پیشین، می‌گوید حالا که در کشور روند انتخابات از بین رفته، مردم از «دستگاه حاکم» خود را «بیگانه» فکر می‌کنند.
افغانستان در دو دهه حاکمیت دوره جمهوری، چهار انتخابات ریاست جمهوری، و دو انتقال مسالمت‌آمیز قدرت را نیز تجربه کرد.
شماری از شهروندان کشور نیز در این میان تاکید دارند که به رأی مردم در تعیین سرنوشت قدرت سیاسی کشور، باید اولویت داده شود.
نخستین انتخابات زمانی برگزار شد که افغانستان از دل بحران و جنگ بیرون شده و تازه آرامش اندک و نسبی را تجربه می‌کرد.
نخستین انتخابات ریاست جمهوری کشور، در ۱۸ میزان ۱۳۸۳ خورشیدی یا ۱۰ اکتوبر ۲۰۰۴ میلادی برگزار شد.
بر بنیاد آمارهای به دست داده شده در آن‌‌وقت، ۸ میلیون شهروند کشور که ۴۱ درصد آنان زنان بودند، به پای صندوق‌های رأی رفتند.
حامد کرزی برای یک دوره پنج‌ساله ریاست جمهوری افغانستان شد. در این دور انتخابات، در حدود ۲۲ هزار مرکز رایدهی، به‌شمول مرکز‌های رایدهی برای مهاجران افغانستان در اردوگاه های پناهجویان در پاکستان و ایران دایر شد.
در بیست سالگی این روز و با امید آفرینی آن؛ طالبان دوباره به قدرت برگشته‌اند. بر فراز ارگ پرچم طالبان بر افراشته است.
ریاست جمهوری از ادامه نام ارگ حذف شده و ظاهرا ارگ کاملا مردانه شده است.
قدرت سیاسی آن هم آن گونه که دیده می‌شود به قندهار انتقال یافته و هبت‌الله آخندزاده رهبر طالبان، افغانستان زیر اداره آنان را از قندهار رهبری می‌کند.
از انتخابات هم هیچ خبری نیست.
یکی از سخنگویان پیشین ریاست جمهوری می‌گوید، امروز مردم از «دستگاه حاکم» خود را «بیگانه» فکر می‌کنند.
حامد علمی به آمو گفت: «با از بین رفتن این سیستم (انتخابات) حالا دیده می‌شود که مردم خود را از حکومت بیگانه فکر می‌کنند، از دستگاه حاکمه خود را بیگانه فکر می‌کنند. هیچ نوع سهمی را در دستگاه حاکمه نمی‌بینند، این است که فاصله میان مردم و زمام‌داران به میان می‌آید.»
در دو دهه حاکمیت دوره جمهوریت، افغانستان گواه چهار انتخابات ریاست جمهوری بوده است. هرچند نتیجه‌ا‌ی این انتخابات‌ها برای طرف‌ها چندان قابل قبول نبوده و با پا درمیانی دیگران پذیرفته شده است؛ اما به گفته شهروندان حاکمیت ملی با آن تمثیل شده است.
هم‌چنان افغانستان در دو دهه دوره جمهوری گواه دو انتقال مسالمت‌آمیز قدرت بود. یکی انتقال قدرت از برهان‌الدین ربانی به حامد کرزی و دومین هم انتقال قدرت از حامد کرزی به محمد اشرف غنی.
شماری از شهروندان کشور هم تاکید بر این دارند که به حق رأی مردم در تعیین قدرت سیاسی کشور احترام گذاشته شود.
طالبان پیش‌تر «انتخابات را یک تجربه ناکام» گفته بودند و از سویی هم ادعا دارند، ساختار سیاسی ایجاد شده از سوی آنان «مردمی» است.
در حالی‌که فعالان حقوق بشر پیوسته تاکید ورزیده‌اند که کابینه طالبان «مردانه» است و «زنان، شهروندان هزاره. اهل تشیع و هم‌چنان اقلیت‌های مذهبی» در آن حضور ندارند.
