به دنبال حملات موشکی روزسه‌شنبه ایران به اسرائیل هرآن انتظار حملات تلافی‌جویانه از سوی اسرائیل وجود دارد. مقام‌های اسرائیلی گفته اند که پاسخ اسرائیل به ایران حتمی و قریب الوقوع است. با توجه به این هشدارهرآن احتمال و انتظار حمله به ایران از سوی اسرائیل برده می‌شود. به گمان غالب اسرائیل بیشتر به تاسیسات نفتی و نظامی ایران چشم دوخته تا با فلج کردن اقتصاد نیمه‌جان ایران این کشور را کاملا زمین گیر کند.
اما حملات اسرائیل به ایران تنها به این کشور محدود نمی‌شود و کشورهای دیگرمنطقه و از جمله همسایه های نزدیک ایران را نیز متاثر می‌سازد. بیشتر از همه بیشتر در این میان تاثیرات حمله اسرائیل به ایران بر افغانستان قابل توجه است.
تاثیرات حمله بر پناهجویان افغانستان
نخستین و مهم ترین تاثیری که حمله اسرائیل به ایران می‌گذارد بر پناهجویان افغانستان است. حداقل گفته می‌شود که حدود پنج میلیون شهروند افغانستان در ایران به‌سر می‌برند. این مهاجران اکثرا به دلیل تهدیدهای که در افغانستان علیه شان وجود داشت به کشورایران فرار کرده اند. بخشی از این پناهجویان در زمان اشغال افغانستان توسط اتحادشوروی وقت به ایران پناهنده شده بودند، اما شمار قابل توجهی هم پس از سلطه دوباره طالبان بر افغانستان به ایران رفته اند. ایران همین حالا هم در تلاش بیرون راندن بخشی از پناهجویانی است که به گفته مقام های ایران سند قانونی اقامت ندارند. اگر میان ایران و اسرائیل درگیری صورت گیرد احتمال برگشت دوباره بخشی از پناهجویان به کشور شان حتمی است. زیرا از یک طرف در کشور میزبان چندان با روی خوش مواجه نیستند و از طرف دیگر جنگ می‌تواند بر زندگی عادی این پناهجویان که به نان شب و روزشان محتاج اند و اکثرا از راه کارگری تامین معیشت می کنند تاثیر فوری بگذارد و آنان را وادارد که با وجود تهدیدهای که علیه شان در افغانستان وجود دارد ترجیع دهند که به کشورشان برگردند.
تاثیرات اقتصادی جنگ ایران و اسرائیل برافغانستان
افغانستان کشور مصرفی است و بیشتر نیازهای خود را از راه واردات تامین می‌کند. از سوی دیگر این کشور محاط به خشکه است و واردات آن باید از طریق زمین و از مسیر کشورهای همسایه تامین شود. با تنش های که طالبان با پاکستان پیدا کرده اند بندر کراچی حالا چندان به روی کالاهای ترانزیت افغانستان باز نیست و همواره با مشکلاتی توام بوده است. از سوی دیگر گذرگاه های مرزی افغانستان و پاکستان نیز هرازگاهی دچار محدودیت می‌شود و گاهی برای مدت های طولانی مسدود می‌ماند.
تنها مسیر مطمین روابط اقتصادی افغانستان از ایران می‌گذرد که حالا با قطار کالاهای افغانستان به کشورهای دیگر صادر می‌شود و یا از آن کشور ها به مقصد افغانستان می رسد. از جانب دیگر این را نیز باید در نظر داشت که بخش چشمگیری از کالاهای موجود در بازارهای افغانستان محصولات ایران است. این محصولات ازگاز و نفت شروع می شود و تا مواد خوراکی را احتوا می کند. هر گونه تنش و کشمکش بزرگ می‌تواند این میسر را به روی کالاهای وارداتی و صادراتی افغانستان با چالش روبه‌رو کند چون احتمال کاهش مواد مورد ضرورت در ایران نیز محسوس خواهد بود. برق واردانی ایران به افغانستان شاید برای مدت‌های طولانی قطع شود که معضل کلان برای ولایات غرب افغانستان خواهد بود.
تاثیرات سیاسی جنگ ایران با اسرائیل برافغانستان
هرگونه درگیری میان ایران و اسرائیل می تواند بر جو سیاسی افغانستان نیز تاثیرگذار باشد. طالبان به دلیل نزدیکی با سیاست های ایران در منطقه توانسته اند خود را به عنوان حاکمان کشور مطرح کنند. هیچ برنامه سیاسی و غیرسیاسی درایران برگزاری نشده که طالبان درآن شرکت نکرده باشند. ایران با وجود این که هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته، اما با آن ها به گونه حاکمان رسمی رفتار می‌کند و تلاش دارد که دیگر کشورهای منطقه را نیز ترغیب کند که خلاف مواضع جامعه جهانی با طالبان تعاملات دپیلوماتیک داشته باشند. اگر ایران، که خود کشور منزوی است درگیر تنش بزرگ با اسرائیل شود نمی‌تواند از پونانسیل حمایت از طالبان استفاده کند و سنگ‌های پیش پای آنان را حداقل در منطقه بردارد و از آنها به گونه که طالبان انتظار دارند حمایت کند. ایران به خوبی می داند که روابط اش با طالبان روی موضع گیری‌های جامعه جهانی تاثیر دارد و به همین منظوراگر درگیر تنش با اسرائیل شود احتمال این که دیگر به عنوان لابی طالبان در نشست های بین‌المللی ظاهر نشود و عطای طالبان را به لقای آنان ببخشد بسیار پررنگ است. در همین حال درگیری ایران با اسرائیل به سازمان‌ها و گروه‌های مخالف طالبان نیز این فرصت را به وجود می آورد که خود را به ایران نزدیک کنند و از چالش به وجود آمده به عنوان یک فرصت سود ببرند. ایران نیز با توجه به این که مخالفان طالبان مراوداتی با برخی کشورهای قدرتمند جهان دارند شاید این فرصت را به نفع خود بداند که به جای حمایت از یک گروه نامشروع در کنار کسانی قرار گیرد که مقبول جامعه جهانی اند تا فشارها را برخود کاهش دهد.
احتمال خیزش های مردمی در برابر رژیم ایران
در این جای شک نیست که رژیم ایران با موجی از نارضایتی داخلی همراه است. حاکمیت جمهوری اسلامی به زور ارعاب و خشونت توانسته که خود را روی پا نگهدارد. هرگونه حمله به ایران می تواند جو ناراضی داخلی را بشوراند و سبب شود که دوباره مردم ایران مثل جنبش مهسا که فریاد «زن زندگی و آزادی» را سرمی‌دادند به خیابان ها بریزند. در زمانی که رژیم ایران با یک دشمن بیرونی در حال جنگ باالفعل باشد برایش سخت است که به مصاف ناراضیتی داخلی نیز برود. همین حالا که هنوز حملات اسرائیل آغاز نشده در زیر پوست جامعه ایران نوعی سرکشی و حمایت از چنین حملاتی را می‌توان شاهد بود. این مورد بدون تردید اثرات خود را بر افغانستان خواهد گذاشت و به مردمی که هیچ دل خوشی از طالبان ندارند الگو می شود که از وضع به وجود آمده برای کنار زدن طالبان سود ببرند.
امیر نیک آئین از روزنامه نگاران سابقه دار افغانستان است که از او مطالبی در رسانه‌های ملی و بین‌المللی نشر شده است.
مسئولیت محتوای مقاله‌هایی که در بخش دیدگاه وب‌سایت آمو منتشر می‌شوند به دوش نویسندگان آن است.
