جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده که از رقابت در انتخابات ریاست جمهوری امریکا کنار رفت، چی نقشی در تحولات افغانستان از آغاز دوره ریاست جمهوریاش داشته است؟
او پس از به قدرت رسیدن بر خروج بیقید و شرط نیروهایش از افغانستان تاکید کرد. برخیها میگویند که این تصمیم او سبب شد تا طالبان برای گرفتن قدرت بیشتر جسور شوند.
منتقدان جوبایدن میگویند که تصمیم او بر چگونگی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان سبب فروپاشی دولت پیشین شد.
اما جوبایدن بارها تاکید ورزیده است که او برای آنچه در افغانستان انجام داده است «عذرخواهی» نمیکند.
او در یک نشست خبری گفت: «من کاملاَ از تصمیم خود پشتیبانی میکنم. بعد از ۲۰ سال به سختی دانستیم که هیچ زمانی برای خروج نیروهای امریکایی وجود نداشت. به همین دلیل است که ما هنوز آنجا هستیم و خطر را به وضوح دیدیم. ما برای هر حادثه برنامهریزی کردیم. اما من همیشه برای مردم افغانستان قول دادهام که برای شما رو راست باشم. حقیقت این است که این سریعتر از آنچیزی که ما پیش بینی میکردیم اتفاق افتاد. رهبران سیاسی افغانستان تسلیم شدند و از کشور گریختند.»
پس از هفتهها گمانهزنی درباره کنارهگیری جو بایدن از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، سرانجام او پس از چاشت روز یکشنبه با پخش نامهای به گونه رسمی کنارهگیریاش را از انتخابات اعلام کرد.
جو بایدن که حتا پیش از زمان ریاست جمهوریاش از افراد اثر گذار در سیاستهای افغانستان بود، تصمیم گیریهایش در هنگام ریاست جمهوری برای افغانستان با خوشبینیها و بدبینیهایی همراه شد.
خروج شتابزده نیروهای امریکایی از افغانستان که به سقوط دولت پیشین، حتا دو هفته پیش از پایان ماموریت خروج آخرین سربازان امریکایی انجامید، با انتقادهای زیادی در امریکا و در بیرون از امریکا انجامید.
موج این انتقادها نه تنها که هنوز هم در کارزارهای انتخاباتی امریکا به ویژه از سوی دانلد ترمپ، جوبایدن را نشانه میگیرد؛ بل شهروندان افغانستان نیز از چگونگی خروج امریکا از افغانستان انتقاد میکنند و میگویند که شبانه روز بهای این تصمیم جوبایدن را میپردازند.
جو بایدن پیش از این گفته است «ملتسازی» در افغانستان ممکن نیست و این کشور هرگز «متحد» نخواهد شد.
نقش سیاستگذاریهای بایدن در اوضاعی که اکنون شهروندان افغانستانِ زیر اداره طالبان با آن دست و پنجه نرم میکنند، بسیار برجسته دانسته میشود.
یکی از شهروندان کشور میگوید:«جوبایدن نیروهای خود را از افغانستان بیرون کرد، ما زنان بسیار مشکلات را دیدیم. از تحصیل ماندیم، بیکاری زیاد شده است.»
یک شهروند دیگر میگوید: «جوبایدن نیروهای خودرا از افغانستان بیرون کرد و مملکت ما را به دست گروههای تروریستی رها کرد.
برخلاف گزارشهای ملل متحد از حضور القاعده در افغانستان، جو بایدن باری از نابودی القاعده و همکاری طالبان نیز سخن گفت و همواره در پاسخ به انتقادها از چگونگی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان بر نیاز به پایان جنگ در افغانستان تاکید ورزیده است.
جنگی که دو دهه ادامه داشت و به کشته شدن ۲۴۶۱ تن و زخمی شدن ۲۰۷۴۴ سرباز امریکایی انجامید.
اما پرسشی که هنوز هم مطرح است این است که آیا واقعا ایالات متحده در طولانیترین جنگ تاریخاش به هدفهایش رسید و اوضاع کنونی افغانستان به ویژه از رهگذر حقوقبشری برای این کشور و همپیمانانش پذیرفتنی است؟