نهاد حامی رسانههای آزاد موسوم به «جیاکس فند» با نشر نتیجه یک پژوهش اعلام کرده است که تسلط طالبان دوباره در سال ۲۰۲۱ بر افغانستان، به دوره شکوفایی رسانهها و بهبودی آزادی بیان در این کشور پایان داد.
بر اساس این پژوهش، فروپاشی نظام جمهوریت و احیای «حاکمیت استبدادی» محیطی از ترس و عدم اطمینان را در جامعه رسانهای افغانستان ایجاد کرده است.
در گزارشی از این پژوهش آمده است که رسانههای غیردولتی مستقل و متنوع در کشور در خطر هستند و بسیاری از روزنامهنگاران در جستجوی امنیت و آزادی، وطن خود را ترک کردهاند.
در عین حال، این نهاد گفته است که با وجود تحریم برخی از رسانههای در تبعید، در حال حاضر این رسانهها همچنان در میان شهروندان کشور از محبوبیت برخوردار هستند.
این نهاد میگوید که با وجود چالشها فرا راه خبرنگاران و رسانههای مستقل در تبعید، آنان به اطلاعرسانی برای مردم افغانستان ادامه دادهاند.
در بخش از این پژوهش آمده است: «تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱ به دوره شکوفایی رسانهها و بهبودی آزادی بیان در افغانستان پایان داد. فروپاشی حکومت افغانستان و احیای حکومت استبدادی محیطی از ترس و عدم اطمینان را در جامعه رسانهای ایجاد کرده است».
به گفته این نهاد، تا کنون دیدگاه واحد در مورد رسانههای موجود افغانستان در تبعید، وجود نداشته است.
این نهاد حامی رسانههای آزاد خاطرنشان کرده است: «جیاکس فند با پژوهشگران رسانهای و مشورت نهاد فیکس دشبورد، رسانههای تبعیدی افغانستان را گردهم آورده و به حمایت و نگهداری آنها ادامه میدهد. در حال حاضر این رسانهها شامل ۴۷ رسانه مستقل است».
بر بنیاد یافتههای جیاکس فند، شمار بازدیدکنندگان یوتیوب رسانههای مستقل افغانستان تا اپریل ۲۰۲۴، به ۳۶ میلیون رسیده است؛ در حالی که مجموعاً شش میلیون دنبالکننده در فیسبوک با این رسانهها نیز تعامل دارند.
به گفته این نهاد، ۲۷ درصد از رسانههای در تبعید افغانستان تحت پوشش این مطالعه از قالبهای تلویزیونی استفاده میکنند.
این نهاد از حامیان رسانههای مستقل افغانستان خواسته است که هزینههای بالای تولید برنامههای تلیوزیونی را مدنظر بگیرند.
گفتنی است که طالبان پس از تسلط دوبارهشان بر افغانستان، محدودیتهای شدیدی را علیه رسانهها و روزنامهنگاران در افغانستان وضع کردند.
با این حال، شماری از رسانههای مستقل و آزاد افغانستان با ترک کشور فعالیت خود را در تبعید از سر گرفتند.