امروز ششم سرطان و بیستوششم جون، برابر با روز جهانی پشتیبانی از قربانیان شکنجه است. جهان درحالی از این روز بزرگداشت میکند, که مللمتحد در چهار واپسین گزارش سهماههاش، ۴۲ مورد قتل فراقانونی از سوی طالبان را ثبت کرده است.
از سوی هم بررسیهای آمو از گزارشهای دادگاه عالی طالبان از ۱۳ حمل ۱۴۰۳ تا امروز ششم سرطان نشان میدهد، که طالبان در این مدت ۱۸۰ تن را بهگونه علنی مجازات بدنی کرده و آنان را شلاق زدهاند.
آمو در این گزارش بهدنبال یکی از زنان قربانی رفته که طالبان او را در سرپل شلاق زدهاند. او با ارائه روایتهای پر درد میگوید، شلاق طالبان جسم و روان او را یکجا شکنجه کردند. ممکن این گزارش برای برخی ببینندگان ما ناراحت کننده باشد.
ششم سرطان، یا ۲۶ جون، روز جهانی پشتیبانی از قربانیان شکنجه، از سال ۱۹۹۷ این روز ثبت تقویم جهانی ملل متحد شده است.
اینروز در حالی از راه رسیده که با برگشت طالبان بهقدرت، نگرانیهای نهادهای حقوقبشری از «شکنجه» در افغانستان بیشتر شده است.
در این گزارش، گزارش سهماهه ملل متحد را که از ۲۷ سنبله ۱۴۰۲ تا ۲۴ جوزای ۱۴۰۳ پخش شدهاند بررسی کردیم، که در آن ۲۴ مورد قتل فراقانونی، ۹۵ مورد بازداشت خودسرانه و ۲۸ مورد شکنجه و بد رفتاری در برابر مقامها و نظامیان دولت پیشین ثبت شده است.
بازداشتهایی که به گفته ملل متحد توام با شکنجه بدنی بودهاند. از سویهم در این گزارشها، مللمتحد، ۱۸ مورد قتل فراقانونی، ۱۷۶ مورد بازداشت خودسرانه و ۱۹ مورد شکنجه و بدرفتاری با افراد متهم به وابستهگی با جبهه مقاومت ملی و گروه داعش را ثبت کرده است.
با این حال، آمو، گزارشهای دادگاه عالی طالبان در شبکه اکس، را از ۱۳ حمل ۱۴۰۳ تا امروز ششم سرطان بررسی کرده، که بر بنیاد آن، طالبان از آغاز سال روان هجری خورشیدی تاکنون ۱۸۰ تن بهشمول زنان را بهگونه علنی شلاق زده شدهاند.
از این میان ۶۳ مورد آن تنها در یکروز در ولایت سرپل ثبت شده است.
آمو بهدنبال یکی از قربانیان رفته که طالبان او را در سرپل شلاق زدهاند. سیاهی آن روز، امروز و فردای او را تاریک ساخته و بغضی که در گلو دارد و توان مجادله با آن را ندارد.
حبیبه [نام مستعار] میگوید روانش نیز همچون جسماش نیز زیر بار شلاق، شکنجه شده است.
او میگوید به خواست خانوادهاش با یکی از اقوامش ازدواج کرد. اما پس از لت و کوب زیاد از سوی شوهرش، ناگذیر شد طلاق بگیرد.
حبیبه میگوید شوهر سابقش به وی اتهام داشتن رابطه خارج از ازدواج با یک مرد دیگر را وارد کرده است و از همین رو طالبان حبیبه را به علت آنچهکه رابطه نامشروع میدانند شلاق زدهاند.
حبیبه درباره زخمهای روحی و جسمی ناشی از شکنجه چنین میگوید: «من را ۳۹ شلاق زدند، در شانههایم، پا و کمر و سر و پایم شلاق میزدند، هرچی عذر کردم، مردم هم جمع شده بودند، همه حضور داشتند.
در وقتی که من را محاکمه کردند، هرچی عذر کردم من را اجازه ندادند، حرف بزنم، بعد از خوردن شلاق وضعیت من خراب است، حتا نمیتوانم شبها بخوابم.» [حبیبه تحصیلاتاش را در بخش نرسنگ در دانشگاه هرات تمام کرد و به زادگاه اش سرپل برگشت.
او به خواست فامیل با یکی از اقارب اش داشته است. اما به گفته حبیبه، به علت لت و کوب زیاد از سوی شوهرش، مجبور به طلاق گرفتن شد.
حبیبه در سال ۱۴۰۱ با یک مرد آشنا میشود و قصد ازدواج داشتند؛ اما این پسر به علت مشکلات مالی نمیتواند ازدواج کند. حبیبه میگوید که دقیقاً نمیداند چه کسی او را به طالبان معرفی کرد؛ اما شوهر سابق اش در میان افراد طالبان نفوذ زیاد دارد.
حبیبه با ناامیدی افزود که در روند سه محکمه طالبان، به او حتی فرصت حرف زدن داده نشده است.] طالبان اما پیوسته گفتهاند، در سیستم عدلی و قضایی بهشمول زندانهای آنان «عدالت تامین است و زندانیان شکنجه نمیشوند».
اما یکی از فعالان حقوقزن که تجربه زندانی بودن در زندان طالبان را دارد، روایت متفاوتتری دارد.
پروانه ابراهیمخیل، فعال حقوقزنان میگوید: «خشونتهای که طالبان انجام دادهاند، چه جسمی چه روحی، هنوز هم اثرات اش در بدن من است؛ اما ما میخواهیم برای پاسخگو ساختن عاملان این چنین خشونتها، از سازمانهای جهانی بهویژه دادگاه جهانی لاهه، به پروندههای کسانیکه مورد خشونت قرار گرفتهاند، رسیدگی کنند.»
پیشتر نیز نگرانیهای مطرح شده بود، که نهادهای ناظر و بیطرف در بسیاری موارد به روند بازداشت، دادگاه و مجازات زندانیان دسترسی کامل ندارند.
پیشتر مللمتحد، نیز در گزارشی در سال ۱۴۰۲ بیش از هزار و ۶۰۰ مورد نقض حقوقبشری زندانیان بهشمول شکنجه را در زندانهای طالبان ثبت کرده بود. طالبان اما این گزارش را رد کرده بودند.